Konosament w handlu morskim


Konosament jest papierem warto?ciowym, szczególnie zwi?zanym z handlem morskim. Wydaje go przewo?nik morski po przyj?ciu ?adunku na statek, na ??danie za?adowcy. Przewo?nik ma obowi?zek wyda? go w takiej liczbie jednobrzmi?cych egzemplarzy, jakiej ??da za?adowca. Na ka?dym z dokumentów znajduje si? wówczas adnotacja o tej liczbie. W trakcie za?adunku mog? by? wydawane, potwierdzaj?ce zako?czenie danego etapu czy za?adowania okre?lonej partii towaru, tzw. kwity sternika. Je?li przewo?nik ma wyda? konosament, mo?e uzale?ni? jego wydanie od ich zwrotu. Specyficznym rodzajem tego papieru jest konosament przyj?cia do za?adowania, który wydawany jest przed przyj?ciem ?adunku na statek, a potwierdza on przyj?cie ?adunku do przewozu.

Konosament, oprócz funkcji dowodowej na przyj?cie ?adunku w nim oznaczonego na statek w celu przewozu jest jednocze?nie dokumentem legitymuj?cym do dysponowania ?adunkiem i do jego odbioru. Prawid?owo wystawiony stwarza domniemanie przyj?cia okre?lonego ?adunku w podanej ilo?ci i stanie. Co wi?cej, nie b?dzie mo?na przeprowadza? dowodu przeciwnego, je?li konosament zosta? wcze?niej przeniesiony na osob? trzeci? dzia?aj?c? w dobrej wierze. Jest to tak?e dokument odr?bny od umowy przewozu i jej postanowienia s? wi???ce dla odbiorcy tylko wówczas, gdy konosament do nich wyra?nie odsy?a.

W konosamencie zamieszcza si? dane dotycz?ce ?adunku na podstawie pisemnej deklaracji za?adowcy. Odpowiada on wobec przewo?nika za szkody i wydatki wynikaj?ce z niedok?adnego lub fa?szywego o?wiadczenia co do miary, obj?to?ci, liczby sztuk, ilo?ci i wagi ?adunku. Przewo?nik nadal ponosi jednak?e odpowiedzialno?? za wype?nienie obowi?zków wobec innych osób, które wynikaj? z umowy. Przewo?nik mo?e zamie?ci? w konosamencie odpowiedni? uwag?, je?eli zewn?trzny stan ?adunku lub jego opakowania budzi jego zastrze?enia. Mo?e tak?e odmówi? wpisania zadeklarowanych mu danych dotycz?cych ?adunku, je?eli ma powa?n? podstaw? do podejrzewania, ?e dane te nie odpowiadaj? dok?adnie stanowi faktycznemu albo je?eli nie ma mo?liwo?ci ich sprawdzenia. Ponadto, je?eli ?adunek dostarczono do przewozu w opakowaniu, przewo?nik mo?e zamie?ci? w konosamencie wzmiank?, ?e zawarto?? ?adunku jest mu nieznana. Konosament zawiera ponadto oznaczenie przewo?nika, za?adowcy oraz odbiorcy (ewentualnie stwierdzenie, ?e konosament zosta? wystawiony na zlecenie albo na okaziciela). Okre?lona zostaje tak?e nazwa statku, wysoko?? frachtu (nale?no?ci za przewóz) i wskazanie, czy zap?ata ju? nast?pi?a. Podaje si? te? nazw? miejsca za?adowania oraz wy?adowania i oczywi?cie dat? i miejsce wystawienia konosamentu z podpisem przewo?nika albo kapitana statku.

Konosamenty dzieli si?, w zale?no?ci od tego, na kogo zosta?y wystawione, na: imienne, na zlecenie oraz na okaziciela. Przeniesienie ich na inn? osob? odbywa si?, odpowiednio do rodzaju, poprzez przelew wierzytelno?ci, przez indos (odpowiedni? wzmiank? na dokumencie konosamentu) albo przez jego wydanie, w przypadku konosamentu na okaziciela. Specyficznym rodzajem tego dokumentu jest konosament bezpo?redni. Wystawiany jest on w przypadku dokonywania przewozu jednego ?adunku przez kilku przewo?ników, czyli w sytuacji gdy trasa sk?ada si? z kilku odcinków, na których dokonuje si? prze?adowania towaru. Przewo?nik, który wystawi? konosament bezpo?redni, odpowiada wówczas za nale?yte wykonanie obowi?zków na ca?ej trasie obj?tej tym konosamentem, a? do wydania ?adunku uprawnionemu odbiorcy. Jednak ka?dy z pozosta?ych przewo?ników odpowiada za wykonanie tych obowi?zków na obs?ugiwanej przez niego cz??ci trasy solidarnie z przewo?nikiem, który wystawi? konosament bezpo?redni. Oznacza to, ?e przewo?nik, który na podstawie takiej odpowiedzialno?ci zap?aci? odszkodowanie, ma prawo ??da? od ka?dego z pozosta?ych przewo?ników, ponosz?cych solidarn? odpowiedzialno?? zwrotu proporcjonalnie do przypadaj?cego na niego frachtu. Zwolniony od obowi?zku zwrotu b?dzie natomiast ten z przewo?ników, który udowodni, ?e nale?ycie wykona? swoje obowi?zki. Odpowiedzialno?? pierwszego przewo?nika mo?e by? ograniczona do jego cz??ci trasy, ale nie zwalnia go to od obowi?zku do?o?enia nale?ytej staranno?ci, aby dalszy przewóz móg? by? wykonany prawid?owo. Ostatni z przewo?ników powinien tak?e wykona? znane mu prawa poprzednich, w szczególno?ci ich prawo zastawu.



Przeglądaj artykuły prawnicze