Wed?ug Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, samorz?d zawodowy jest tworzony w drodze ustawy. Samorz?d zawodowy reprezentuje osoby, które wykonuj? zawód zaufania publicznego
(np. prawnik, lekarz, polityk, nauczyciel, policjant, ksi?dz, stra?ak). Zawodem takim jest profesja, w której od osób j? wykonuj?cych wymagany jest nie tylko profesjonalizm, ale tak?e nieskazitelny charakter. Osoby wykonuj?ce zawód zaufania publicznego powinny kierowa? si? w swojej pracy zasadami etyki zawodowej. Samorz?dy zawodowe sprawuj? piecz? nad nale?ytym wykonywaniem zawodów zaufania publicznego w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.
Samorz?d zawodowy skupia osoby fizyczne wykonuj?ce okre?lony zawód, realizuj?ce zadania okre?lone w ustawie lub statucie danego samorz?du. Osoby fizyczne musz? wykonywa? swój zawód osobi?cie, wyklucza to zatem wykonywanie go przez osoby prawne. Cz?onkowie samorz?du zawodowego musz? zatem posiada? dwa rodzaje zdolno?ci, a mianowicie zdolno?? zawodow? i zdolno?? do wykonywania zawodu profesjonalnie, na poziomie i w zakresie, jaki mo?e by? uznany za wystarczaj?cy do spe?niania kryterium zaufania publicznego. Samorz?d zawodowy okre?lany jest czasem mianem korporacji zawodowej, a osoby zrzeszone w samorz?dzie zawodowym jako wykonuj?ce tzw. wolny zawód. To organizacja zrzeszaj?ca obywateli na zasadzie wi?zi zawodowej, która reprezentuje interesy danej grupy zawodowej wobec instytucji pa?stwowych.
W Polsce wyst?puj? nast?puj?ce samorz?dy zawodowe zaufania publicznego: adwokatów, farmaceutów, bieg?ych rewidentów, architektów, diagnostów laboratoryjnych, doradców podatkowych, komorników, kuratorów s?dowych, in?ynierów budownictwa, lekarzy i lekarzy dentystów, notariuszy, lekarzy weterynarii, piel?gniarek i po?o?nych, radców prawnych, psychologów, rzeczników patentowych, s?dziów, referendarzy s?dowych i urbanistów. Zawód zaufania publicznego charakteryzuje si? szczególn? wi?zi? zaufania powsta?? mi?dzy klientem a osob? wykonuj?c? dany zawód. Osoba wykonuj?ca zawód zaufania publicznego zwi?zana jest obowi?zkow? tajemnic? zawodow?. Nale?y zauwa?y?, ?e przynale?no?? osób wykonuj?cych zawody zaufania publicznego do samorz?du zawodowego jest obowi?zkowa lub powstaje z mocy prawa w zwi?zku z mianowaniem na dane stanowisko, a samorz?dy te s? niezale?ne i podlegaj? tylko i wy??cznie ustawom.
Samorz?dy zawodowe poszczególnych zawodów ró?ni? si? mi?dzy sob? m.in. zakresem powierzonych zada?, sposobem zorganizowania. Organy samorz?du zawodowego zajmuj? si? dzia?alno?ci? socjaln? na rzecz jej cz?onków, sprawuj? s?downictwo dyscyplinarne nad tymi osobami, prowadz? rejestracj? osób zrzeszonych wokó? danego zawodu zaufania publicznego, jak równie? sprawuj? piecz? nad przestrzeganiem obowi?zków zawodowych przez te osoby. Organy samorz?du zawodowego posiadaj? kompetencje do stanowienia np. kodeksów etyki zawodowej, uchwa? itp. Ponadto, samorz?dy zawodowe powinny zajmowa? si? doskonaleniem zawodowym osób wykonuj?cych dany zawód. Nale?y zauwa?y?, ?e obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o dzia?alno?ci organów samorz?du zawodowego.
Prawo to mo?e zosta? ograniczone tylko i wy??cznie ze wzgl?du na okre?lone w ustawie ochron? wolno?ci i praw innych i podmiotów gospodarczych, ochron? porz?dku publicznego, bezpiecze?stwa albo wa?nego interesu pa?stwowego. Przyk?adem samorz?du zawodowego jest np. adwokatura. Adwokatur? stanowi ogó? adwokatów i aplikantów adwokackich. Samorz?d zawodowy w tym przypadku zosta? powo?any w celu udzielania pomocy prawnej, wspó?dzia?ania w ochronie praw i wolno?ci obywatelskich oraz wspó?dzia?ania w kszta?towaniu i stosowaniu prawa. Adwokat wykonuj?c swój zawód, b?d?cy zawodem zaufania publicznego, podlega tylko ustawom. Samorz?d adwokacki oprócz reprezentowania adwokatów i sprawowania pieczy nad nale?ytym wykonywaniem tego zawodu, dba o nale?yte przygotowanie aplikantów adwokackich do wykonywania w przysz?o?ci zawodu adwokata.