Pa?stwowa Inspekcja Pracy (PIP) to organ powo?any do dzia?ania w sferze kontroli i nadzoru w przedmiocie przestrzegania prawa pracy, w tym w szczególno?ci przepisów bezpiecze?stwa i higieny pracy. Ma tak?e prawo do badania przepisów dotycz?cych legalno?ci zatrudnienia, a tak?e innej pracy zarobkowej. Zakres zada? Pa?stwowej Inspekcji Pracy jest bardzo rozleg?y. Oprócz powy?szych zada?, na podstawie ustawy o Pa?stwowej Inspekcji Pracy, posiada ona uprawnienia dotycz?ce przepisów bezpiecze?stwa i higieny pracy w przypadku wznoszenia budynków oraz oddawania do u?ytku pomieszcze? s?u??cych pracownikom. Organ ten sprawuje nadzór nad przestrzeganiem przez pracodawców obowi?zków, wynikaj?cych z prawa europejskiego. PIP prowadzi dzia?ania profilaktyczne i prewencyjne maj?ce na celu wyeliminowanie zagro?e? mog?cych powsta? w ?rodowisku pracy, w szczególno?ci tych dotycz?cych chorób zawodowych, bezpiecze?stwa i higieny pracy, stosowania niebezpiecznych substancji, wykonywania pracy w rolnictwie.
Uczestniczy w opiniowaniu i tworzeniu projektów aktów prawnych dotycz?cych zatrudnienia oraz bezpiecze?stwa i higieny pracy. Wspó?pracuje z instytucjami pa?stw cz?onkowskich Unii Europejskiej w celu wykonywania swoich zada?. W tym stanie rzeczy, warto zwróci? uwag?, ?e szczególne jest uprawnienie wynikaj?ce z ustawy o Pa?stwowej Inspekcji Pracy, na mocy którego mo?e ona wnie?? powództwo oraz uczestniczy? w post?powaniu s?dowym o ustalenie istnienia stosunku pracy tj. takim, którym zadaniem s?du jest orzeczenie, czy pomi?dzy stronami istnia? stosunek pracy uregulowany w kodeksie pracy. Kolejnym wa?ny zadaniem jest ?ciganie wykrocze? przeciwko prawom pracownika.
W razie stwierdzenia jakichkolwiek uchybie? dotycz?cych prawa pracy oraz innych ustaw maj?cych zwi?zek z wykonywaniem zatrudnienia, Pa?stwowa Inspekcja Pracy, na mocy ustawy, dysponuje szeregiem instrumentów prawnych maj?cych przeciwdzia?a? uchybieniom. Na uwag? zas?uguje mi?dzy innymi mo?liwo?? nakazania usuni?cia uchybie?, wstrzymania prac lub dzia?alno?ci, a tak?e wprowadzenie zakazu wykonywania pracy lub dzia?alno?ci. Wyp?ata nale?nego pracownikom wynagrodzenia mo?e zosta? nakazana przez Pa?stwow? Inspekcj? Pracy, a nakaz taki jest wykonywany niezw?ocznie. PIP ma prawo do przeprowadzania kontroli pracodawców oraz przedsi?biorców.
W post?powaniu przed Pa?stwow? Inspekcj? Pracy stosowane s? przepisy kodeksu post?powania administracyjnego. Na podstawie statutu Pa?stwowej Inspekcji Pracy, organem kieruj?cym Pa?stwow? Inspekcj? Pracy jest G?ówny Inspektor Pracy. Wykonuje on prac? przy pomocy swoich zast?pców. W zakres jego kompetencji wchodzi kierowanie Pa?stwow? Inspekcj? Pracy oraz jej reprezentowanie na zewn?trz. Innymi organami s?: okr?gowi oraz terenowi inspektorzy pracy. Natomiast, jednostkami organizacyjnymi s?: G?ówny Inspektorat Pracy oraz okr?gowe inspektoraty pracy, których w?a?ciwo?? stanowi obszar co najmniej jednego województwa. Siedziby i zakres terytorialny okr?gowych inspektoratów pracy okre?lane s? zarz?dzeniem Marsza?ka Sejmu.