Przes?anki powstania zastawu ustawowego


Zastaw to jedno z ograniczonych praw rzeczowych. W wyj?tkowych wypadkach jednak zastaw powstaje z mocy samego prawa. Cech? charakterystyczn? zastawu ustawowego jest za? brak posiadania przedmiotu zastawu przez zastawnika. Zastaw ustawowy zabezpiecza zatem wierzytelno?? w tych przypadkach, gdy ustawodawca uzna? za stosowne udzieli? ochrony s?usznym interesom wierzyciela. Przepisy ustanawiaj?ce zastaw ustawowy wyst?puj? zarówno w kodeksie cywilnym, jak i poza nim (np. zastaw skarbowy).

W ?wietle przepisów prawa cywilnego, zastaw ustawowy powstanie w wypadku, gdy posiadacz gruntu zajmie cudze zwierz?, które wyrz?dza?o szkod? na gruncie, za? zaj?cie jest konieczne do zabezpieczenia roszczenia o naprawienie szkody. Wówczas zastaw ustawowy powstanie z mocy samego prawa, za? jego przedmiotem b?dzie zaj?te zwierz?. Taki zastaw ustawowy zabezpiecza roszczenie posiadacza gruntu o naprawienie szkody, a tak?e koszty ?ywienia i utrzymania zwierz?cia. Ustawowe prawo zastawu zosta?o ustanowione równie? dla zabezpieczenia roszcze? banku, który udzieli? kredytu na zakup rzeczy, za? kredyt jest sp?acany ratami. Wymagane jest, aby rzecz taka zosta?a wydana kupuj?cemu przed ca?kowit? sp?at? kredytu. W tym przypadku ustawowe prawo zastawu powstaje na sprzedanej rzeczy, która znajduje si? u kupuj?cego oraz trwa dopóki rzecz si? u kupuj?cego znajduje.

Kolejny przyk?ad ustawowego prawa zastawu to zastaw jaki przys?uguje wynajmuj?cemu na rzeczach ruchomych najemcy wniesionych do przedmiotu najmu, dopóki rzeczy te nie zostan? przez najemc? usuni?te. Prawo zastawu ma w tym przypadku na celu zabezpieczenie nale?no?ci wynajmuj?cego z tytu?u czynszu oraz ?wiadcze? dodatkowych najemcy, je?eli najemca zalega z ich zap?at? nie d?u?ej ni? przez okres roku. Co wi?cej, ustawowe prawo zastawu wynajmuj?cego lokal mieszkalny obejmuje równie? wniesione do lokalu ruchomo?ci cz?onków rodziny najemcy wspólnie z nim mieszkaj?cych. Przepisy prawa cywilnego ustanawiaj? tak?e ustawowe prawo zastawu wydzier?awiaj?cego przeciwko dzier?awcy na rzeczach ruchomych, które znajduj? si? w obr?bie przedmiotu dzier?awy. Ustawowe prawo zastawu obejmuje równie? rzeczy, które s?u?? do prowadzenia gospodarstwa lub przedsi?biorstwa dzier?awcy. Oznacza to, i? w przypadku dzier?awy ustawowe prawo zastawu ulega rozszerzeniu w stosunku do praw przys?uguj?cych wynajmuj?cemu. Przedmiotem zastawu ustawowego s? bowiem nie tylko rzeczy wniesione do przedmiotu dzier?awy, ale i inne rzeczy, które znajduj? si? w jego obr?bie (przyk?adowo p?ody rolne, inwentarz itp.). Inaczej jednak ni? w przypadku najmu, ustawowe prawo zastawu obejmuje tylko rzeczy stanowi?ce w?asno?? samego dzier?awcy, ale nie cz?onków jego rodziny. Ustawowe prawo zastawu wydzier?awiaj?cego powstaje w momencie wniesienia ruchomo?ci do przedmiotu dzier?awy, a wygasa w wypadku ich usuni?cia.

Ustawowe prawo zastawu przys?uguje równie? agentowi i s?u?y zabezpieczeniu roszczenia o wynagrodzenie oraz o zwrot wydatków i zaliczek udzielonych daj?cemu zlecenie. Prawo zastawu przys?uguje agentowi na rzeczach i papierach warto?ciowych daj?cego zlecenie, które otrzyma? w zwi?zku z umow? agencyjn?. Prawo zastawu przys?uguje za? agentowi do chwili, gdy w?ada on tymi ruchomo?ciami osobi?cie albo przez swojego dzier?yciela, albo dopóki mo?e nimi rozporz?dza? za pomoc? dokumentów. Ustawowe prawo zastawu przys?uguje równie? komisantowi na rzeczach stanowi?cych przedmiot komisu. Prawo to zabezpiecza roszczenia komisanta o prowizj?, o zwrot wydatków i zaliczek udzielonych komitentowi oraz o zwrot wszelkich innych nale?no?ci.

Z ustawowego prawa zastawu mo?e skorzysta? tak?e przewo?nik w odniesieniu do przesy?ki, któr? przewozi, pod warunkiem, ?e przesy?ka znajduje si? u niego albo u jego dzier?yciela albo mo?e ni? rozporz?dza? za pomoc? dokumentów. Ustawowe prawo zastawu ma zabezpiecza? roszczenia, które wynikaj?c z umowy przewozu, (m.in.: przewo?ne, sk?adowe, op?aty celne i inne). Zabezpiecza ono równie? roszczenia spedytora o przewo?ne, zwrot wydatków i zaliczek na przesy?ce. Ponadto powstaje ono na rzecz utrzymuj?cego zarobkowo hotel lub podobny zak?ad na rzeczach wniesionych do hotelu/zak?adu. Prawo zastawu s?u?y za? zabezpieczeniu nale?no?ci za: mieszkanie, utrzymanie oraz inne us?ugi dostarczone osobie korzystaj?cej z us?ug hotelu/zak?adu. Podkre?li? nale?y, i? prawo zastawu nie obejmuje nale?no?ci z tytu?u naprawienia szkód wyrz?dzonych przez podró?nego. Ustawowe prawo zastawu przys?uguje tak?e przedsi?biorcy sk?adowemu na rzeczach oddanych na sk?ad. Prawo to zabezpiecza zabezpieczenie roszcze? o sk?adowe i nale?no?ci uboczne, a tak?e o zwrot wydatków i innych kosztów.



Przeglądaj artykuły prawnicze