Rodzaje i funkcje zak?adów karnych


Kara pozbawienia wolno?ci mo?e by? wykonywana tylko w miejscach do tego przeznaczonych, tj. w zak?adach karnych. Zak?ady karne podlegaj? Ministrowi Sprawiedliwo?ci i s? jednostkami organizacyjnymi S?u?by Wi?ziennej. W ?wietle przepisów karnych wykonawczych wyró?nia si? nast?puj?ce rodzaje zak?adów karnych: dla m?odocianych, dla odbywaj?cych kar? po raz pierwszy, dla recydywistów penitencjarnych, dla odbywaj?cych kar? aresztu wojskowego oraz dla skazanych niebezpiecznych.

W zak?adzie karnym dla m?odocianych odbywaj? kar? skazani, którzy nie uko?czyli 21 roku ?ycia. W uzasadnionych wypadkach skazany mo?e odbywa? kar? w tym zak?adzie po uko?czeniu 21 roku ?ycia. Je?eli jest to uzasadnione potrzebami oddzia?ywania, doros?y skazany po raz pierwszy, wyró?niaj?cy si? dobr? postaw?, mo?e, za swoj? zgod?, odbywa? kar? w zak?adzie karnym dla m?odocianych. Korzysta on wtedy z takich uprawnie? jak m?odociany. Wykonywanie kary w zak?adzie dla m?odocianych ma s?u?y? ukszta?towaniu u skazanych pozytywnych cech charakteru oraz spo?ecznie po??danych postaw. Stosuje si? tam ró?norodne metody i ?rodki, odpowiednie do wieku i osobowo?ci skazanych.

Zak?ad karny dla odbywaj?cych kar? po raz pierwszy to zak?ad ogólny, do którego trafia wi?kszo?? skazanych. Jest to zak?ad dla osób odbywaj?cych po raz pierwszy kar? pozbawienia wolno?ci, a nie dla osób po raz pierwszy skazanych. W tym zak?adzie karnym przebywaj? równie? skazani na zast?pcz? kar? pozbawienia wolno?ci oraz skazani na kar? pozbawienia wolno?ci za przest?pstwo nieumy?lne (ale niekoniecznie pierwszy raz).

W zak?adzie karnym dla recydywistów penitencjarnych odbywaj? kar?: doro?li skazani za przest?pstwo umy?lne na kar? pozbawienia wolno?ci lub zast?pcz? kar? pozbawienia wolno?ci, a tak?e ukarani za wykroczenia umy?lne zasadnicz? lub zast?pcz? kar? aresztu, którzy uprzednio ju? odbywali takie kary lub kar? aresztu wojskowego za umy?lne przest?pstwa lub wykroczenia. Kryterium to uwzgl?dnia znaczny stopie? demoralizacji oraz zagro?enia spo?ecznego ze strony skazanych. Nieskuteczno?? orzeczonej wcze?niej kary pozbawienia wolno?ci zmusza do podj?cia szczególnych ?rodków oddzia?ywania na taki kr?g sprawców (m.in. poprzez stworzenie surowszych warunków odbywania kary). Wyj?tkowo, je?eli przemawiaj? za tym wa?ne wzgl?dy resocjalizacyjne, skazanego mo?na umie?ci? w zak?adzie dla odbywaj?cych kar? po raz pierwszy.

W zak?adzie karnym dla odbywaj?cych kar? aresztu wojskowego odbywaj? kar? ?o?nierze lub osoby powo?ane do pe?nienia s?u?by wojskowej (jakkolwiek mog? oni te? odbywa? kar? pozbawienia wolno?ci w wy?ej wymienionych zak?adach). Do kary aresztu wojskowego stosuje si? odpowiednio przepisy o karze pozbawienia wolno?ci. Kara aresztu wojskowego trwa najkrócej miesi?c, najd?u?ej 2 lata. W czasie odbywania kary skazany podlega tak?e szkoleniu wojskowemu.

W zak?adzie karnym dla skazanych niebezpiecznych osadza si? skazanych, którzy pope?nili m.in. przest?pstwo zamachu na: ustrój lub porz?dek i bezpiecze?stwo Rzeczypospolitej Polskiej, jak równie? przest?pstwo ze szczególnym okrucie?stwem, wzi?cia lub przetrzymania zak?adnika albo w zwi?zku z wzi?ciem zak?adnika, uprowadzenia statku wodnego lub powietrznego, z u?yciem broni palnej, materia?ów wybuchowych albo ?atwopalnych. W zak?adzie tym przebywaj? równie? skazani, którzy byli organizatorami lub aktywnymi uczestnikami zbiorowego wyst?pienia w zak?adzie karnym lub areszcie ?ledczym, dopu?cili si? napa?ci na funkcjonariusza publicznego lub inn? osob? zatrudnion? w zak?adzie karnym lub areszcie ?ledczym, byli sprawcami zgwa?cenia albo zn?cali si? nad skazanym, ukaranym lub tymczasowo aresztowanym, uwolnili si? lub usi?owali uwolni? si? z zak?adu karnego typu zamkni?tego lub aresztu ?ledczego. Ponadto w zak?adzie karnym dla skazanych niebezpiecznych umieszcza si? skazanych za przest?pstwo pope?nione w zorganizowanej grupie albo zwi?zku maj?cym na celu pope?nianie przest?pstw, chyba ?e szczególne okoliczno?ci przemawiaj? przeciwko takiemu osadzeniu.

Przepisy karne wykonawcze nie przewiduj? odr?bnego rodzaju zak?adu karnego dla kobiet. Jednak?e kobiety odbywaj? kar? pozbawienia wolno?ci odr?bnie od m??czyzn. W zak?adach karnych dla kobiet istnieje wiele odst?pstw od zasad stosowanych w innych zak?adach karnych. Wykonuj?c kar? pozbawienia wolno?ci wzgl?dem kobiet uwzgl?dnia si? przede wszystkim w?a?ciwo?ci psychofizyczne, a tak?e potrzeb? podtrzymania i umacniania wi?zi z rodzinami (zw?aszcza z ma?oletnimi dzie?mi).



Przeglądaj artykuły prawnicze