Us?ugi holownicze ?wiadczone s? przez armatorów i polegaj? w szczególno?ci na holowaniu lub pchaniu statku, jego dopychaniu, odci?ganiu, przytrzymywaniu. Do zakresu tych us?ug zalicza si? te? ka?d? inn? pomoc, która udzielana jest przy manewrowaniu nawigacyjnym, jak te? przebywanie statku holuj?cego w stanie gotowo?ci w okolicy statku, któremu ma s?u?y? pomoc? holownicz?, co nosi nazw? asysty holowniczej. Us?ugi te wykonywane s? przez zespo?y holownicze, z?o?one z jednego lub wi?cej statków potrzebnych do wykonania manewrów. Zespó? taki ma wyznaczonego kierownika, którym jest najcz??ciej kapitan statku holowanego, o ile z umowy czy okoliczno?ci nie b?dzie wynika? co innego. W ?adnym wypadku nie zwalnia to statku b?d?cego pod kierownictwem nawigacyjnym kapitana drugiego statku od obowi?zku dbania o bezpiecze?stwo zespo?u holowniczego i bezpiecze?stwo ?eglugi. Zespó? holowniczy ulega rozwi?zaniu z momentem wykonania ostatniego manewru oraz odp?yni?cia obu statków na okre?lon? w przepisach odleg?o??.
Obowi?zkiem armatora, który podejmuje si? ?wiadcze? w zakresie us?ug holowniczych, jest dostawienie na wskazany w umowie czas i miejsce statku holuj?cego zdatnego do wykonywania konkretnych us?ug, prawid?owo wyposa?onego oraz obsadzonego za?og?. Us?ugi holownicze maj? by? wy?wiadczone z wymagan? w danych okoliczno?ciach sprawno?ci?, bez niepotrzebnych przerw czy opó?nie? i w zgodzie z zasadami dobrej praktyki. Odpowiedzialno?? za szkody wyrz?dzone statkom wchodz?cym w sk?ad zespo?u holowniczego, a tak?e oraz osobom oraz rzeczom, które znajduj? si? na statku, warunkowana jest kierownictwem nawigacyjnym zespo?u holowniczego. Uwolni? od niej mo?na si? w przypadku udowodnienia, ?e szkoda taka by?a spowodowana okoliczno?ciami, za które nie ponosi si? odpowiedzialno?ci.
Us?ugi pilotowe polegaj? na przekazywaniu kapitanowi statku informacji oraz porady w prowadzeniu statku. Udzielane one s? w szczególno?ci z powodu warunków nawigacyjnych wód, na których ta us?uga jest wy?wiadczana. Nad pilotem w chwili pilotowania statku kierownictwo sprawuje kapitan, a ten z drugiej strony ma obowi?zek udziela? pilotowi wszystkich informacji, które dotycz? w?a?ciwo?ci nawigacyjnych statku. Z tego te? wynika, ?e nie kapitan nie jest zwolniony z odpowiedzialno?ci za kierowanie statkiem, pomimo korzystania z us?ug pilotowych. Za szkod?, któr? wyrz?dzi pilot odpowiada armator, tak samo jak za szkod?, która wyrz?dzona by?aby przez za?oganta statku. Pilot natomiast ponosi odpowiedzialno?? wobec armatora, je?li szkod? wyrz?dzi z w?asnej winy, przy czym jest ona ograniczona w swojej wysoko?ci do kwoty równej op?acie pilotowej nale?nej za us?ug? pomno?onej dwadzie?cia razy. Z ograniczenia tego nie mo?e skorzysta? pilot, który wyrz?dzi szkod? rozmy?lnie lub wskutek ra??cego niedbalstwa.
Pilota? mo?e przyj?? charakter dobrowolny lub obowi?zkowy, przede wszystkim ze wzgl?du na warunki bezpiecze?stwa morskiego oraz na zasadach okre?lonych przepisach obowi?zuj?cych na danym akwenie. ?wiadczenie us?ugi opiera si? na umowie pilotowej, która zawierana jest przez armatora statku z przedsi?biorc? ?wiadcz?cym us?ugi pilotowe. Okre?la ona mi?dzy innymi wynagrodzenia, ale przy pilota?u obowi?zkowym maksymalne wysoko?ci op?at pilotowych okre?lane s? przez taryf? sporz?dzan? przez ministra w?a?ciwego do spraw gospodarki morskiej. ?wiadczenie us?ug pilotowych w pilota?u obowi?zkowym oraz szkolenia pilotów organizuj? i koordynuj? stacje pilotowe, które tworzone s? przez dyrektora terytorialnie w?a?ciwego urz?du morskiego. Wydaje on tak?e regulamin jej funkcjonowania po zasi?gni?ciu opinii organizacji spo?eczno-zawodowej pilotów.
Us?ugi pilotowe mog? ?wiadczy? tylko osoby wpisane w li?cie pilotów, które prowadzone s? przez dyrektorów urz?dów morskich. Wpis nast?puje na wniosek, je?eli osoba ta wype?nia wymagania kwalifikacyjne, które okre?laj? przepisy. Skre?lenie pilota z listy nast?puje w razie jego ?mierci, wniosku, a tak?e utracenia przepisanych wymaga? kwalifikacyjnych, prawomocnego orzeczenia izby morskiej o utraceniu prawa do wykonywania zawodu. Takie orzeczenie mo?e wyda? ponadto s?d albo inny w?a?ciwy organ. Pilotem mo?na by? jedynie do czasu uko?czenia 65 roku ?ycia. Ponadto, je?li dzia?ania pilota zagra?aj? bezpiecze?stwu morskiemu, w?a?ciwy dyrektor urz?du morskiego ma mo?liwo?? ograniczenia lub zawieszenia jego uprawnie? na nie d?u?ej ni? trzy miesi?ce, ale tylko o tyle, o ile przemawiaj? za tym wzgl?dy prewencyjne. Podj?cie takiej decyzji mo?e wi?za? si? ze skierowaniem pilota na przeszkolenie.