Jakie skutki wywo?uje ubezw?asnowolnienie?


Skutkiem ubezw?asnowolnienia jest cz??ciowe lub ca?kowite pozbawienie danej osoby zdolno?ci do czynno?ci prawnych. Zdolno?ci tej pozbawione s? w pe?ni osoby, które nie uko?czy?y lat trzynastu oraz osoby ubezw?asnowolnione ca?kowicie. Natomiast ograniczon? zdolno?? do czynno?ci prawnych maj? osoby ma?oletnie, które uko?czy?y trzynasty rok ?ycia oraz osoby cz??ciowo ubezw?asnowolnione. Osoba, która uko?czy?a 18 rok ?ycia, pomimo, ?e z momentem osi?gni?cia pe?noletnio?ci uzyska?a pe?n? zdolno?? do czynno?ci prawnych mo?e by? jej pozbawiona z powodu choroby psychicznej, upo?ledzenia umys?owego lub innych zaburze? psychicznych, ze wzgl?du na które nie jest w stanie w?a?ciwie pokierowa? swoim post?powaniem. Ubezw?asnowolnieni potrzebuj? pomocy nie tylko w zarz?dzaniu w?asnymi interesami, ale równie? w?asnym maj?tkiem. Nale?y zauwa?y?, ?e ustawodawca rozró?nia ubezw?asnowolnienie cz??ciowe i ca?kowite. Ubezw?asnowolnienie ca?kowite mo?e by? orzeczone przez s?d zarówno w stosunku do osoby pe?noletniej jak i w stosunku do osoby, która nie uko?czy?a 18 roku ?ycia, a ma co najmniej 13 lat. Nie mo?na ubezw?asnowolni? ca?kowicie osoby poni?ej 13 roku ?ycia, poniewa? osoba taka pozbawiona jest zdolno?ci do czynno?ci prawnych z mocy samego prawa.

Do ubezw?asnowolnienia ca?kowitego osoby powy?ej 13 roku ?ycia dochodzi, gdy osoba ta jest chora psychicznie, dotkni?ta umys?owym niedorozwojem lub innego rodzaju zaburzeniami psychicznymi, przez które nie jest w stanie pokierowa? swoim post?powaniem. Wszystkie te przes?anki musz? wyst?powa? ??cznie. Jednak?e nawet je?li przes?anki te wyst?pi?, to s?d nie jest obowi?zany do wydania wyroku orzekaj?cego ubezw?asnowolnienie. S?d jedynie „mo?e” orzec ubezw?asnowolnienie. Decyduj?ce znaczenie ma fakt, czy osoba, która ma zosta? ca?kowicie ubezw?asnowolniona jest w stanie kierowa? swym post?powaniem. Dotyczy to m.in. sfery stosunków cywilnoprawnych oraz stosunków spo?ecznych i gospodarczych, które nie zosta?y uregulowane przepisami prawa. Nale?y zauwa?y?, ?e nie ka?da choroba psychiczna poci?ga za sob? taki sam skutek, gdy? zale?y to od jej rodzaju, czy stopnia nasilenia. Stan niedorozwoju umys?owego musi istnie? w czasie orzekania przez s?d o ubezw?asnowolnieniu danej osoby, nie wystarczy samo podejrzenie zachorowania. Jednak?e ubezw?asnowolnienie mo?e zosta? orzeczone pomimo niestwierdzenia choroby psychicznej, je?li normalne zachowanie si? chorego ma jedynie charakter przej?ciowy, a choroba ma charakter utrwalony. S?d ponadto winien rozwa?y? wszystkie okoliczno?ci w sprawie, wzi?? pod uwag? sytuacj? ?yciow? takiej osoby, tj. sytuacj? rodzinn?, zawodow? i inne. Przy podj?ciu decyzji niezb?dna jest opinia bieg?ego lekarza. Co wa?ne, orzeczenie ubezw?asnowolnienia nie mo?e mie? na celu jedynie ochrony praw maj?tkowych takiej osoby.

Osoba ubezw?asnowolniona ca?kowicie, je?li nie pozostaje pod w?adz? rodzicielsk?, winna posiada? opiekuna. Nale?y zauwa?y?, ?e orzeczenie s?du o ubezw?asnowolnieniu danej osoby, nie wywo?uje skutków wstecznych, a zatem nie mo?na uwa?a? takiej osoby za niemaj?c? zdolno?ci do czynno?ci prawnych przed dat? uprawomocnienia si? takiego postanowienia. Ubezw?asnowolnienie cz??ciowe mo?e zosta? orzeczone tylko w stosunku do osoby pe?noletniej, gdy? osoba poni?ej 18 roku ?ycia posiada ograniczon? zdolno?? do czynno?ci prawnych zagwarantowan? prawem. Zarówno ubezw?asnowolnienie ca?kowite, jak i cz??ciowe mo?e nast?pi? tylko i wy??cznie z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umys?owego i innych rodzaju zaburze? psychicznych, w tym pija?stwa, narkomanii. Nale?y zauwa?y?, ?e inna u?omno?? nie daje podstawy do ubezw?asnowolnienia, niezale?nie od tego co jest jej przyczyn?. S?d zanim dokona zatem oceny czy w konkretnym przypadku dla osoby niepe?nosprawnej w?a?ciwe b?dzie ustanowienie kuratora (tzw. curator debilis) czy te? orzeczenie ubezw?asnowolnienia. G?ównym czynnikiem decyduj?cym o cz??ciowym ubezw?asnowolnieniu danej osoby jest ustalenie czy dana osoba potrzebuje pomocy do prowadzenia swoich spraw.



Przeglądaj artykuły prawnicze