Klasyfikacja osób skazanych na kar? pozbawienia wolno?ci polega na podziale skazanych na grupy, na skierowaniu ich do w?a?ciwego rodzaju i typu zak?adu karnego oraz na w?a?ciwym rozmieszczeniu ich wewn?trz zak?adu poprzez wybór odpowiedniego systemu odbywania kary. Klasyfikacja skazanych ma na celu stwarzanie warunków sprzyjaj?cych indywidualnemu post?powaniu ze skazanymi, zapobieganiu szkodliwym wp?ywom skazanych zdemoralizowanych oraz zapewnieniu skazanym bezpiecze?stwa osobistego. Podstawow? zasad? jest wi?c zasada indywidualizacji metod i ?rodków oddzia?ywania na skazanych w procesie ich resocjalizacji. Ograniczona jest ona wszak?e konieczno?ci? wychowywania skazanych w grupie.
Klasyfikacji skazanych dokonuje si? maj?c na wzgl?dzie w szczególno?ci: p?e?, wiek, wcze?niejsze odbywanie kary pozbawienia wolno?ci, umy?lno?? lub nieumy?lno?? czynu, czas pozosta?ej do odbycia kary pozbawienia wolno?ci, stan zdrowia fizycznego i psychicznego, w tym stopie? uzale?nienia od alkoholu, ?rodków odurzaj?cych lub psychotropowych, stopie? demoralizacji i zagro?enia spo?ecznego, rodzaj pope?nionego przest?pstwa. Podstaw? klasyfikacji skazanych s? w szczególno?ci badania osobopoznawcze. Skazanego poddaje si? w miar? potrzeby, za jego zgod?, badaniom psychologicznym, a tak?e psychiatrycznym. S?dzia penitencjarny mo?e te? zarz?dzi? przeprowadzenie bada? bez zgody skazanego. Badania skazanego przeprowadza si? przede wszystkim w odpowiednich o?rodkach diagnostycznych.
Podstaw? klasyfikacji skazanych jest tre?? orzeczenia, które podlega wykonaniu oraz jego uzasadnienie. Bierze si? tak?e pod uwag? informacje dotycz?ce skazanego, w tym dane o uprzedniej karalno?ci oraz zastosowanych wobec niego ?rodkach wychowawczych lub poprawczych, przekazane przez s?d. Znaczenie maj? równie? wyci?gi z poprzednich akt wykonawczych (je?eli skazany odbywa? ju? kar? pozbawienia wolno?ci lub by? tymczasowo aresztowany). Ponadto istotne znaczenie maj? te? odpisy orzecze? i opinii lekarskich oraz psychologicznych (w tym stwierdzaj?ce u skazanego uzale?nienie od alkoholu, ?rodków psychotropowych i odurzaj?cych), a tak?e informacje dotycz?ce pope?nienia przest?pstwa.
O klasyfikacji skazanych decyduje s?d lub komisja penitencjarna. I tak, orzekaj?c kar? pozbawienia wolno?ci, s?d mo?e okre?li? rodzaj i typ zak?adu karnego, w którym skazany ma odbywa? kar?, a tak?e orzec system terapeutyczny jej wykonania. Natomiast je?li s?d w wyroku nie dokona? takich ustale?, klasyfikacji skazanych dokonuje komisja penitencjarna. W sk?ad komisji penitencjarnej dyrektor zak?adu karnego powo?uje funkcjonariuszy i pracowników tego zak?adu. Do udzia?u w pracach komisji, z g?osem doradczym, dyrektor mo?e zaprasza? tak?e inne osoby godne zaufania, zw?aszcza przedstawicieli stowarzysze?, fundacji, organizacji i innych instytucji oraz ko?cio?ów i zwi?zków wyznaniowych. Do podstawowych zada? komisji penitencjarnej nale?y: kierowanie skazanego do w?a?ciwego zak?adu karnego, kierowanie skazanego do okre?lonego systemu odbywania kary, ustalanie indywidualnych programów oddzia?ywa? na skazanego oraz dokonywanie ocen ich wykonywania, jak równie? dokonywanie ocen okresowych post?pów skazanego w resocjalizacji.