Ochrona prawnoautorska programów komputerowych


Rozwój technologii informatycznych musia? przynie?? szereg zmian w prawie autorskim. Ci?gle ?ywe s? dyskusje dotycz?ce praw autorskich w Internecie, ale regulacje dotycz?ce oprogramowania komputerowego wesz?y na sta?e do aktów prawnych krajowych i mi?dzynarodowych. Tak?e z uwagi na to, ?e program komputerowy jest bli?szy tradycyjnej postaci utworu. Wed?ug polskiego prawa autorskiego, programy chronione s? tak jak utwory literackie. Ma to swoje racjonalne uzasadnienie, je?li odpowiemy sobie na pytanie – jak wygl?da program komputerowy. Otó? nie jest to nic innego, jak szereg zapisanych komend dla komputera, które przyjmuj? posta? zbli?on? do utworu literackiego. W zale?no?ci od skomplikowania programu komputerowego, mog? zawiera? od kilkunastu do wielu milionów linii tekstu. Tym samym mo?liwe jest do?? ?atwe i precyzyjne, jak przy utworach literackich, wskazanie naruszenia prawa autorskiego, plagiatu itp.

Ochrona obejmuje wszelkie formy wyra?enia programu, a zatem publikacj? kodu ?ród?owego (który s?u?y programowaniu komputera do poszczególnych akcji), jak i samego programu w formie „w?a?ciwej”, gdzie kod ?ród?owy nie jest dost?pny (gdy? uleg? kompilacji, czego wynikiem jest program „w?a?ciwy”). Nie podlega ochronie idea i zasady, które pos?u?y?y za podstaw? dla którejkolwiek cz??ci programu lub jego ca?o?ci. Je?li zatem kogo? zainspiruje program wykonuj?cy konkretne operacje i postanowi on wykona? swój program je wykonuj?cy, ale utworzy go od podstaw – nie narusza prawa autorskiego. Je?li programy komputerowe wykonywane s? przez pracowników w ramach obowi?zków wynikaj?cych ze stosunku pracy z pracodawc?, prawa przys?uguj? co do zasady temu drugiemu, cho? oczywi?cie mog? oni umówi? si? inaczej.

Co do zasady, takie czynno?ci jak trwa?e lub czasowe zwielokrotnianie programu oraz dokonywanie jakichkolwiek zmian w programie, nale?? do wy??cznych praw autora programu lub osoby przez niego uprawnionej. Ich zgoda nie jest jednak potrzebna, je?li czynno?ci te konieczne s? do korzystania z programu albo do poprawienia b??dów w nim istniej?cych. Ponadto, nie jest potrzebne zezwolenie w zakresie wykonywania kopii zapasowej, o ile jest to konieczne do korzystania z programu. Co do zasady, kopia nie mo?e by? wówczas wykorzystywana jednocze?nie z u?ywaniem oryginalnej wersji programu komputerowego. Bez zgody jest dozwolone tak?e testowanie dzia?ania programu dla poznania idei i zasad nim rz?dz?cych, o ile nie narusza innych praw wy??cznych uprawnionego.

Zwielokrotnianie kodu ?ród?owego programu komputerowego jest mo?liwe bez zgody uprawnionego, je?li jest to konieczne dla pozyskania informacji niezb?dnych do wspó?dzia?ania (kompatybilno?ci) z innym programem. Operacji takich mo?e dokonywa? tylko osoba uprawniona do korzystania z programu. Ponadto, koniecznie musz? by? spe?nione nast?puj?ce przes?anki – potrzebne informacje nie zosta?y wcze?niej udost?pnione dla szerokiego kr?gu odbiorców oraz podejmowane dzia?ania dotycz? tylko tych cz??ci programu, które s? rzeczywi?cie konieczne dla osi?gni?cia wspó?dzia?ania. Osi?gni?te w ten sposób informacje, nie mog? by? wykorzystywane do innych celów, przekazywane innym osobom albo wykorzystywane do rozwijania podobnego programu.

Ze specyficznych roszcze?, które przys?uguj? uprawnionemu do programu komputerowego, obok roszcze? ogólnych (zaniechanie naruszania, usuni?cie jego skutków, naprawienie wyrz?dzonej szkody oraz wydanie uzyskanych korzy?ci) uprawniony mo?e ??da?, by u?ytkownik programu zniszczy? posiadane przez siebie ?rodki techniczne, których jedynym celem jest wspomaganie usuwania technicznych zabezpiecze? programu.



Przeglądaj artykuły prawnicze