Pokrzywdzonym w procesie karnym mo?e by? osoba fizyczna, osoba prawna, jak i instytucja pa?stwowa, spo?eczna czy samorz?dowa, cho?by nie posiada?a osobowo?ci prawnej, której dobro zosta?o bezpo?rednio naruszone lub zagro?one w skutek przest?pstwa. Zasad? jest samodzielne dzia?anie pokrzywdzonego w post?powaniu karnym. Jednak?e w przypadku pokrzywdzonych nie b?d?cych osob? fizyczn? czynno?ci w ich imieniu wykonuje organ do tego uprawniony. Prawa ma?oletniego i osoby ubezw?asnowolnionej wykonuje ich przedstawiciel ustawowy lub osoba, pod której sta?a piecz? osoba ta si? znajduje (np. ma??onek, wst?pny). Prawa te mo?e wykonywa? tak?e prokurator, je?eli brak jest osób najbli?szych b?d? ich nie ujawniono. W razie ?mierci pokrzywdzonego prawa jego mog? by? wykonywane przez najbli?szych.
W sprawach ?ciganych na wniosek pokrzywdzonego, od osoby pokrzywdzonej zale?y czy post?powanie zostanie wszcz?te, jednak?e zgodnie z zasad? legalizmu, wi?kszo?? przest?pstw ?cigana jest z urz?du. Po z?o?eniu przez pokrzywdzonego wniosku o ?ciganie dalsza cz??? post?powania toczy si? ju? z urz?du. Natomiast w przypadku przest?pstw ?ciganych z oskar?enia prywatnego (np. o znies?awienie) osoba pokrzywdzona mo?e samodzielnie skierowa? prywatny akt oskar?enia do s?du.
Pokrzywdzony ma prawo do z?o?enia za?alenia na odmow? wszcz?cia dochodzenia, na umorzenie danego post?powania, jak i na inne czynno?ci, które naruszaj? jego prawa. Z samego faktu pokrzywdzenia jest uznawany za stron? post?powania przygotowawczego. Mo?e zwróci? si? do s?du z ??daniem przes?uchania ?wiadka w trakcie post?powania przygotowawczego, je?li zachodzi obawa, ?e ?wiadek nie b?dzie móg? uczestniczy? w rozprawie. Pokrzywdzony mo?e tak?e zg?osi? zarzuty co do tre?ci podpisywanego przez niego protoko?u, jak i ??da? wydania odpisu protoko?u.
Osoba pokrzywdzona posiada uprawnienie do z?o?enia aktu oskar?enia do s?du. Akt oskar?enia powinien by? sporz?dzony i podpisany przez adwokata. Aby sta? si? stron? procesow? musi z?o?y? o?wiadczenie o zamiarze wyst?powania w procesie karnym w charakterze oskar?yciela posi?kowego albo wnie?? przeciwko pozwanemu powództwo cywilne.
W razie uzasadnionej obawy wyst?pienia zagro?enia dla ?ycia lub zdrowia pokrzywdzonego, poprzez mo?liwo?? u?ycia wobec niego przemocy lub gro?by bezprawnej, mo?e on zastrzec dane dotycz?ce miejsca jego zamieszkania wy??cznie do wiadomo?ci s?du czy prokuratora. Pokrzywdzony ma obowi?zek poinformowania organu procesowego o ka?dorazowej zmianie miejsca zamieszkania, jak i do stawienia si? na ka?de wezwanie organu. Ponadto mo?e by? poddany ogl?dzinom i badaniom, je?eli karalno?? zale?y od stanu jego zdrowia.
Po wniesieniu aktu oskar?enia pokrzywdzony ma prawo do uczestniczenia w posiedzeniach s?du, a niekiedy mo?e by? do tego zobowi?zany przez s?d. W trakcie procesu karnego pokrzywdzony mo?e zg?osi? wniosek o na?o?enie na oskar?onego obowi?zku naprawienia szkody. Posiada tak?e uprawnienie do uczestniczenia w rozprawie i pozostawania na sali s?dowej nawet je?li ma wyst?powa? w roli ?wiadka. Wtedy to przes?uchiwany jest w pierwszej kolejno?ci. Pokrzywdzony ma prawo do zadawania pyta? ?wiadkom, wnoszenia wniosków dowodowych czy ?rodków odwo?awczych. Podczas rozprawy mo?e korzysta? z pomocy pe?nomocnika, którym mo?e by? adwokat lub radca prawny. Udzia? pe?nomocnika nie wy??cza mo?liwo?ci osobistego dzia?ania w sprawie. Osobie pokrzywdzonej mo?e równie? zosta? przyznany adwokat z urz?du.