Prawa ucznia mieszcz? si? w szerszym poj?ciu praw dziecka. Te z kolei s? przedmiotem zainteresowania licznych organizacji mi?dzynarodowych, g?ównie Unicef -u, który jest z ramienia Organizacji Narodów Zjednoczonych g?ównym rzecznikiem ochrony praw dzieci na ?wiecie. To w?a?nie prawo mi?dzynarodowe jest podstawowym ?ród?em praw dziecka. Zarówno z tre?ci aktów mi?dzynarodowych, jak i krajowych wynika obowi?zek szkolny dla najm?odszych. Odnosz?c si? do poj?cia dziecka - jest nim osoba, która nie uko?czy?a lat 18, chyba ?e na mocy przepisów szczególnych osi?gn??a pe?noletnio?? wcze?niej. W Polsce nauka do 18 roku ?ycia jest obowi?zkowa. Szkolnictwo w Polsce jest bezp?atne i powszechne, tym samym dost?pne dla ka?dego. Z samego obowi?zku nauki, wynikaj? okre?lone prawa i obowi?zki dla uczniów.
Polski system o?wiaty powinien zapewni? ka?demu z uczniów warunki niezb?dne do jego rozwoju oraz przygotowanie go do wype?niania obowi?zków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady demokracji, solidarno?ci, wolno?ci, tolerancji oraz sprawiedliwo?ci.
Do praw przys?uguj?cych ka?demu z uczniów nale??: 1) mo?liwo?? zapoznania si? z programem nauczania oraz zwi?zanymi z tym wymaganiami, 2) prawo do jawnej oceny opartej na sprawiedliwym kryterium, 3) prawo do organizacji ?ycia szkolnego, 4) mo?liwo?? wydawania gazetki szkolnej, 5) prawo do organizowania dzia?alno?ci kulturalnej i o?wiatowej oraz 6) mo?liwo?? wyboru nauczyciela, który b?dzie pe?ni? funkcj? opiekuna samorz?du szkolnego.
Zapoznanie si? z programem nauczania daje uczniowi mo?liwo?? poznania stawianych mu wymaga?. Tym samym pozwala na rozplanowanie czasu po?wi?conego na nauk? oraz zaj?cia pozaszkolne. Natomiast ocenianie post?pów w nauce ma na celu informowanie ucznia o jego osi?gni?ciach edukacyjnych i poziomie rozwoju. Pozwala równie? na ukierunkowanie dziecka oraz motywowania go do dalszej pracy. Jawno?? ocen polega na tym, ?e s? one podawane do wiadomo?ci ucznia, a na jego ??danie, nauczyciel ma obowi?zek poinformowania o zastosowanym przez siebie kryterium ocennym.
Prawo wgl?du do ocen ucznia maj? równie? jego rodzice. Dotyczy to nie tylko ocen semestralnych i ko?cowych, ale tak?e tych, uzyskanych w trakcie trwania roku szkolnego. Dodatkowo, uczniom przys?uguje pomoc psychologiczno-dydaktyczna, która umo?liwia dostosowanie poziomu i sposobu kszta?cenia do jego warunków osobistych. Uczniom, którzy maj? wyj?tkowe problemy z nauk? przys?uguje prawo do tego, aby pisane przez nich sprawdziany kompetencji dostosowane by?y do ich potrzeb, jak równie? prawo do dodatkowych zaj?? dydaktycznych. Ponadto, uczniowie posiadaj?cy za?wiadczenie z poradni psychologiczno-pedagogicznej s? uprawnieni do tego, aby nauczyciele dostosowywali sposób prowadzenia zaj?? do poziomu ich rozwoju umys?owego, czy fizycznego. Na szkole spoczywa bowiem obowi?zek zapewnienia uczniom bezpiecznych warunków nauki oraz pomoc materialn? dla najbardziej potrzebuj?cych dzieci.