Przewóz ?adunku drog? morsk?


Jedn? z najcz??ciej u?ywanych umów w handlu morskim jest umowa o przewóz ?adunku. Przez umow? t? przewo?nik zobowi?zuje si? przewiezienia towarów drog? morsk? za wynagrodzeniem. Przyjmuje ona dwie formy – umowy czarterowej oraz umowy bukingowej. Pierwsza zobowi?zuje przewo?nika do oddania ca?ej albo okre?lonej cz??ci przestrzeni statku pod ?adunek na okre?lon? liczb? podró?y. Druga, dotyczy przewozu konkretnych rzeczy czy ?adunku, który okre?la si? wed?ug jego rodzaju, ilo?ci, miary albo wagi. Drug? stron? umowy, obok przewo?nika, jest frachtuj?cy, nazywany te? odpowiednio czarteruj?cym lub bukuj?cym.

Poniewa? przewóz morski wymaga sporych nak?adów finansowych i logistycznych, prawo dopuszcza pewn? elastyczno?? w zmianie stron umowy. I tak, w wykonaniu obowi?zku frachtuj?cego ?adunek dostarczy? mo?e inna osoba – za?adowca. Ponadto, bez wyra?ania zgody przez przewo?nika frachtuj?cy ma prawo odst?pi? prawa przyznane mu przez umow? przewozu wobec osobie trzeciej. Pozostanie on jednak?e odpowiedzialny za wykonanie takiej umowy solidarnie z osob?, której te prawa zostan? odst?pione. Zmiana co do statku uzale?niona jest od rodzaju umowy. Je?li ?adunek ma zosta? przewieziony wedle umowy czarterowej, gdzie zosta? okre?lony konkretny statek, przewo?nik ma mo?liwo?? za?adowa? inny statek, ale po uzyskaniu zgody czarteruj?cego. Natomiast przy umowie bukingowej przewo?nik ma prawo zast?pi? okre?lony w umowie statek innym tej samej kategorii, zdatnym do przewozu bez opó?nienia, o ile umowa tego nie zakazuje.

Po stronie przewo?nika le?y obowi?zek do?o?enia nale?ytej staranno?ci, by w chwili rozpocz?cia podró?y statek nadawa? si? do ?eglugi, czyli by? w?a?ciwie wyposa?ony, zaopatrzony oraz obsadzony za?og?. ?adownie, ch?odnie, a tak?e pozosta?e pomieszczenia statku, gdzie ?adowane s? towary, przed startem podró?y powinny by? odpowiednio przygotowane oraz doprowadzone do stanu, który umo?liwi przyj?cie, przewóz oraz zabezpieczenie przewo?onego ?adunku. Tak przygotowany statek powinien zosta? podstawiony do procesu ?adowania w okre?lonym miejscu i czasie, na okres który zosta? przewidziany na ?adowanie. Je?li miejsce nie zosta?o ustalone wcze?niej, uznaje si? ?e jest nim miejsce zwyczajowo do tego u?ywane. Przewo?nik ma obowi?zek wówczas zawiadomi? na pi?mie o podstawieniu statku. Powiadomienie takie nosi nazw? noty gotowo?ci.

Statek przewo??cy ?adunek powinien zrobi? to odpowiednio szybko, ustalon? tras?. Zej?? z trasy mo?na z uzasadnionej przyczyny, na przyk?ad przez dzia?ania wojenne czy grupy piratów. Od momentu przyj?cia do momentu wydania ?adunku, przewo?nik jest zobowi?zany do sprawowania pieczy nad nim i dbania o interesy tych osób, które zainteresowane s? ?adunkiem. W trakcie wykonywania rejsu odbywa si? to za po?rednictwem kapitana statku, który reprezentuje przewo?nika w wykonaniu jego obowi?zków. Je?eli nie ma mo?liwo?ci, by statek przyby? do portu przeznaczenia w rozs?dnym terminie, przewo?nik powinien skierowa? statek do najbli?szego bezpiecznego portu, a o przeszkodach zawiadomi? frachtuj?cego.

?adunek wydawany jest najcz??ciej w porcie przeznaczenia legitymowanemu posiadaczowi egzemplarza konosamentu, cho?by jednej sztuki. Gdy ?adunek zostanie wydany, pozosta?e egzemplarze konosamentu trac? automatycznie swoj? moc prawn?. Odbiorca lub przewo?nik mog? za??da? dokonania ogl?dzin, które powinny odby? si? przed odbiorem ?adunku. Uczestniczy? w nich mog? biegli. Koszty ponosi ??daj?cy ogl?dzin, ale je?li uczyni to odbiorca, a ogl?dziny wyka?? zawiniony przez przewo?nika ubytek czy uszkodzenie ?adunku, koszt ogl?dzin obci??a przewo?nika. Ponadto, przewo?nik ma prawo zatrzyma? ?adunek do czasu uregulowania wynagrodzenia i odmówi? jego wydania do tego czasu. Je?li odbiorca nie zg?osi si? albo odmówi przyj?cia ?adunku, przewo?nik ma prawo na jego rachunek i niebezpiecze?stwo statek roz?adowa? i odda? ?adunek na przechowanie w domu sk?adowym. Je?li w ci?gu kolejnych dwóch miesi?cy od dnia wy?adowania nie zostanie on podj?ty i nie zostan? op?acone przewo?nikowi wszystkich przypadaj?ce mu nale?no?ci, mo?e on ?adunek sprzeda?. Mo?e by? tak?e sprzedany wcze?niej, je?eli nara?ony jest na zepsucie lub przechowanie go wymaga? b?dzie kosztów, które przekrocz? warto?? ?adunku. Co najmniej siedem dni wcze?niej nale?y jednak?e o takim zamiarze powiadomi? odbiorc? i frachtuj?cego. Z uzyskanej kwoty przewo?nik pokrywa nale?no?ci mu przypadaj?ce w zwi?zku z konkretnym przewozem i wydatki, które zwi?zane s? z przechowywaniem ?adunku.



Przeglądaj artykuły prawnicze