Wiza jest to pisemne zezwolenie na przekroczenie granicy lub pobyt na terenie danego pa?stwa. Wiza jest wystawiana cudzoziemcom przez przedstawicielstwa dyplomatyczne danego pa?stwa. Polska przyj??a jednolite zasady wjazdu oraz pobytu cudzoziemców na terytorium pa?stw cz?onkowskich strefy Schengen. Uk?ad z Schengen to porozumienie, które znosi kontrol? osób przekraczaj?cych granice pa?stw b?d?cych cz?onkami porozumienia (zniesienie kontroli paszportowej). Natomiast wspó?praca w zakresie bezpiecze?stwa i polityki azylowej oraz kontroli granic zewn?trznych strefy Schengen ulega wzmocnieniu. Do obszaru Schengen nale?? obecnie 22 pa?stwa cz?onkowskie Unii Europejskiej, a tak?e Islandia, Norwegia, Szwajcaria i Lichtenstein. Obywatelem kraju trzeciego b?dzie zatem osoba nieposiadaj?ca obywatelstwa któregokolwiek z pa?stw cz?onkowskich uk?adu. Obywatele krajów trzecich, aby wjecha? na terytorium Schengen musz? posiada? wa?ny dokument podró?y oraz wiz? (je?li jest wymagana).
Zgodnie z Rozporz?dzeniem Rady WE obywatele nast?puj?cych pa?stw trzecich s? zwolnieni z obowi?zku uzyskania wizy przy przekraczaniu granic pa?stw cz?onkowskich strefy Schengen, gdy ich ca?kowity pobyt nie przekracza trzech miesi?cy, to: Andora, Antigua i Barbuda, Argentyna, Australia, Barbados, Brazylia, Brunei Darussalam, Chile, Chorwacja, Gwatemala, Honduras, Izrael, Japonia, Kanada, Korea Po?udniowa, Kostaryka, Malezja, Mauritius, Meksyk, Monako, Nikaragua, Nowa Zelandia, Panama, Paragwaj, Salwador, San Marino, Saint Kitts i Nevis, Seszele, Singapur, Stany Zjednoczone Ameryki Pó?nocnej, Urugwaj, Watykan, Wenezuela, Wyspy Bahama, Hongkong SAR, Makao SAR, Brytyjscy obywatele Hongkongu. Oznacza to, i? obywatele innych pa?stw trzecich maj? obowi?zek uzyska? wiz? przed przekroczeniem granicy Schengen. Zniesienie kontroli na granicach wewn?trznych spowodowa?o zaostrzenie polityki azylowej i imigracyjnej. Ponadto utworzono tzw. System Informacji Schengen (SIS), który umo?liwia zdobycie informacji o poszukiwanych osobach, czy przedmiotach. Pa?stwa uk?adu Schengen prowadz? tak?e wspóln? polityk? wizow?. Od dnia wej?cia Polski do strefy Schengen konsulaty RP wydaj? wizy jednolite pobytowe wizy Schengen (wizy o symbolu C).
Wiza jednolita pobytowa uprawnia do jednego lub wi?kszej liczby wjazdów, pod warunkiem, ?e ani d?ugo?? ci?g?ego pobytu, ani ca?kowita d?ugo?? kolejnych pobytów na terytorium pa?stw obszaru Schengen nie przekraczaj? 3 miesi?cy w ci?gu ka?dego okresu 6 miesi?cy liczonego od dnia pierwszego wjazdu na to terytorium. Wizy jednolite pobytowe mog? by? tak?e wydawane jako wizy z ograniczon? wa?no?ci? terytorialn?. Natomiast, wiza krajowa d?ugoterminowa (o symbolu D) uprawnia do wjazdu i ci?g?ego pobytu tylko na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub kilku pobytów nast?puj?cych po sobie, trwaj?cych ??cznie d?u?ej ni? 3 miesi?ce i nieprzekraczaj?cych ??cznie roku w okresie wa?no?ci wizy. Oznacza to, i? wiza krajowa nie daje mo?liwo?ci swobodnego poruszania si? po terytorium Schengen. Podkre?li? nale?y, i? swoboda przep?ywu osób wewn?trz strefy Schengen obejmuje nie tylko obywateli pa?stw cz?onkowskich, ale wszystkie osoby wszelkiej narodowo?ci i o dowolnym obywatelstwie, które przekraczaj? granice wewn?trzne na terenie obj?tym uk?adem.
Poza wspomnian? wiz? (o symbolu C) pa?stwa cz?onkowskie Schengen wydaj? nast?puj?ce rodzaje wiz: jednolit? tranzytow? uprawniaj?c? do przejazdu przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub innych pa?stw obszaru Schengen w drodze na terytorium innego pa?stwa ni? pa?stwa obszaru Schengen, pod warunkiem ?e tranzyt nie przekracza 5 dni (wiza o symbolu B), a tak?e wiz? jednolit? pobytow? uprawniaj?c? do pobytu w strefie tranzytowej lotniska mi?dzynarodowego (wa?na tylko dla podró?uj?cych samolotem; wiza o symbolu A). W przypadku pobytu nieprzekraczaj?cego trzech miesi?cy, w okresie sze?ciomiesi?cznym, warunki wjazdu obywateli pa?stw trzecich s? nast?puj?ce: posiadanie wa?nego dokumentu podró?y lub dokumentu uprawniaj?cego do przekroczenia granicy (wa?nej wizy, je?eli jest wymagana), uzasadnienie celu i warunków planowanego pobytu oraz posiadanie wystarczaj?cych ?rodków utrzymania.