Wynalazki biotechnologiczne w prawie europejskim


W celu harmonizacji ochrony prawnopatentowej w zakresie biotechnologii, w Unii Europejskiej przyj?to dyrektyw? w sprawie ochrony prawnej wynalazków biotechnologicznych. Potrzeba jej uchwalenia podyktowana by?a przede wszystkim szybkim rozwojem techniki w tym zakresie, a co za tym idzie – handlu mi?dzynarodowego takimi wynalazkami na terytorium Europy. Do ustawodawstw krajowych w zakresie prawa patentowego postanowiono doda? zapisy, które uwzgl?dniaj? nowe osi?gni?cia technologiczne zwi?zane z materia?em biologicznym. By?o to o tyle istotne, ?e w wi?kszo?ci z nich istnia?y przepisy wynikaj?ce z postanowie? mi?dzynarodowych odno?nie niemo?liwo?ci opatentowania odmian ro?lin czy ras zwierz?t, a tak?e czysto biologicznych procesów ich produkcji. Istnia?a wi?c niepewno?? co do mo?liwo?ci ochrony wynalazków biotechnologicznych.

W dyrektywie znalaz?y si? równie? istotne zapisy odno?nie wynalazków biotechnologicznych zwi?zanych z cia?em cz?owieka, na przyk?ad pojawi?o si? w niej potwierdzenie zasady, i? w ka?dym swoim stadium rozwoju (nie wy??czaj?c komórek zarodkowych) cia?o cz?owieka nie mo?e by? opatentowane. Nie jest przy tym wy??czona mo?liwo?? udzielenia patentu na element, który zostanie wyizolowany z cia?a cz?owieka, o ile mo?e by? to zrealizowane w sposób naturalny, a tak?e na stosowanie wynalazków, które maj? s?u?y? celom terapeutycznym lub diagnostycznym u?ytecznym dla embrionów ludzkich.

Mo?liwe jest tak?e opatentowanie sekwencji genów, ale na takich samych zasadach jak inne wynalazki. Musi wi?c ona odpowiada? kryteriom nowo?ci, poziomu wynalazczego i przemys?owego zastosowania. Konieczne jest zatem wskazanie funkcji danej sekwencji DNA, a w przypadku wykorzystania jej do produkcji bia?ka – tak?e okre?lenie jakie bia?ko lub jego cz??? jest wytwarzana albo jak? funkcj? ma spe?nia?. W przypadku wynalazku, który ma by? oparty na materiale biologicznym pochodz?cym od konkretnej osoby, w przypadku zg?oszenia patentowego osoba ta musi wyrazi? zgod? na dokonanie zg?oszenia. Nie jest jednak mo?liwe udzielenie patentu na sposoby modyfikacji to?samo?ci ludzkiej linii zarodkowej oraz sposoby klonowania ludzi, rozumianego jako dzia?ania maj?ce na celu stworzenie cz?owieka z tak? sam? j?drow? informacj? genetyczn? jak inny ?yj?cy lub zmar?y cz?owiek.

Je?li wynalazek ma by? oparty na materiale biologicznym pochodzenia ro?linnego lub zwierz?cego, zg?oszenie patentowe powinno zawiera? informacj? o pochodzeniu geograficznym takiego materia?u, o ile jest ono znane. Dodatkowo, ochrony nie uzyska grupa ro?lin, która charakteryzuje si? posiadaniem szczególnego nie ca?ego genomu, a pojedynczego. Niemo?liwe jest te? udzielanie patentu na takie sposoby modyfikacji genów zwierz?t, które mog? spowodowa? u nich cierpienia, a nie przyniesie to znacz?cej korzy?ci medycznej dla cz?owieka lub zwierz?cia.



Przeglądaj artykuły prawnicze