Zasady umownego przeniesienia w?asno?ci


Podstawowym prawem rzeczowym jest prawo w?asno?ci, które podlega ochronie prawnej. Ograniczenia prawa w?asno?ci mog? wynika? z ustawy, z zasad wspó??ycia spo?ecznego lub ze spo?eczno – gospodarczego przeznaczenia prawa w?asno?ci. W praktyce, najcz??ciej przeniesienie w?asno?ci nast?puje w drodze umowy. Umowne przeniesienie w?asno?ci opiera si? na czterech zasadach, bez wzgl?du na to czy nast?puje przeniesienie w?asno?ci rzeczy ruchomych czy nieruchomo?ci. Pierwsz? z nich jest odpowiednio zastosowana paremia ?aci?ska „nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet” oznaczaj?ca, ze nikt nie mo?e przenie?? na inna osob? wi?cej praw ni? mu samemu przys?uguje. Skuteczno?? nabycia w?asno?ci w drodze umowy zale?y od tego czy mo?e nast?pi od w?a?ciciela. Drug? zasad? jest zasada konsensualno?ci, zgodnie z któr? do przeniesienia w?asno?ci rzeczy wystarczy samo porozumienie, zgoda, konsensus pomi?dzy zbywc?, a nabywc?. Od wspomnianej zasady istniej? jednak wyj?tki, m. in. dotycz?ce mo?liwo?ci wprowadzenia do umowy zastrze?e? uzale?niaj?cych przeniesienie w?asno?? rzeczy od dodatkowych okoliczno?ci, zdarze?, które decyduj? o przeniesieniu w?asno?ci. Niemniej jednak, takie zastrze?enia s? dopuszczalne tylko w przypadku umów przenosz?cych w?asno?? rzeczy ruchomych. Trzecia zasada - podwójnego skutku umów zobowi?zuj?cych do przeniesienia w?asno?ci, która decyduje o tym jaka umowa jest konieczna do przeniesienia w?asno?ci. W my?l tej zasady, przeniesienie w?asno?ci mo?e nast?pi? na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest zawarcie umowy zobowi?zuj?cej do przeniesienia w?asno?ci, która jednocze?nie wywo?uje skutek rzeczowy tj. rozporz?dzaj?cy w postaci przeniesienia w?asno?ci.

Umowa zobowi?zuj?ca do przeniesienia w?asno?ci (np. sprzeda?, zamiana) przenosz? w?asno?? pomimo faktu, i? sama konstrukcja umowy nie zawieraj? elementu przeniesienia w?asno?ci. Niemniej jednak, po?rednio z tej zasady wynika, i? umowa przenosz?ca w?asno?? mo?e by? tylko umow? rzeczow? – rozporz?dzaj?c?, która mo?e by? poprzedzona zawart? umow? tylko zobowi?zuj?c?. Wyj?tkiem od zasady podwójnego skutku jest m.in. przypadek, gdy umowa zobowi?zuj?ca do przeniesienia w?asno?ci nie przenosi w?asno?ci. Wyj?tek ten mo?e wynika? z woli stron, a zatem wtedy, gdy strony wy??czaj? w umowie skutek rozporz?dzaj?cy wskazuj?c, ?e do przeniesienia w?asno?ci konieczna jest kolejna umowa – tylko umowa rzeczowa. Czwart? zasad? jest zasada kauzalno?ci, która polega na tym, ?e ka?de rozporz?dzenie - przeniesienie w?asno?ci, dla swej wa?no?ci wymaga istnienia podstawy prawnej – przyczyny zwanej te? kauz?. Istnienie tej przyczyny prawnej musi nast?powa? w momencie zawierania umowy – przenoszenia w?asno?ci. Warto mie? na uwadze, ?e kauz? mo?e by? nie tylko umowa zobowi?zuj?ca ale tak?e np. bezpodstawne wzbogacenie czy zapis testamentowy. Wyró?ni? mo?na jednak wiele sposobów przeniesienia w?asno?ci. Przeniesienie w?asno?ci mo?e by? efektem: czynno?ci prawnej, orzecze? s?dowych, decyzji administracyjnych, a tak?e mo?e te? nast?powa? z mocy prawa (np. zasiedzenie). Nale?y mie? równie? na uwadze, ?e w drodze zasiedzenia mo?na naby? m.in.: udzia?y we wspó?w?asno?ci, s?u?ebno?? gruntow? polegaj?c? na korzystaniu z trwa?ego i widocznego urz?dzenia, a tak?e rzeczy ruchome i nieruchomo?ci.



Przeglądaj artykuły prawnicze