Podst?p jako wada o?wiadczenia woli


Przez wady o?wiadczenia woli rozumie si? pewne wskazane przez ustaw? stany psychiki lub wiedzy cz?owieka, które towarzysz? sk?adaniu o?wiadcze? woli, a wp?ywaj? na niewa?no?? czynno?ci prawnej. Zgodnie z prawem cywilnym do wad o?wiadczenia woli zalicza si?: stan wy??czaj?cy ?wiadome albo swobodne powzi?cie decyzji i wyra?enie woli, pozorno??, b??d, podst?p oraz gro?b?. Jest to katalog zamkni?ty, co oznacza, i? organy orzekaj?ce nie s? uprawnione do poszerzania tego katalogu wad. Je?eli druga strona wywo?a?a b??d podst?pnie, uchylenie si? od skutków prawnych o?wiadczenia woli z?o?onego pod wp?ywem b??du mo?e nast?pi? tak?e wtedy, gdy b??d nie by? istotny, jak równie? wtedy, gdy nie dotyczy? tre?ci czynno?ci prawnej. B??d wywo?any podst?pnie (podst?p) jest odr?bn? od b??du wad? o?wiadczenia woli, a to przez wzgl?d na odmienne zasady reguluj?ce obydwie instytucje. Dzia?anie podst?pne polega na: ?wiadomym wprowadzeniu danej osoby w b??d albo na utwierdzeniu jej w b??dnym przekonaniu co do czego?, w celu sk?onienia tej osoby do z?o?enia danego o?wiadczenia woli. Podst?pem jest równie? ?wiadome przemilczenie informacji, je?eli istnieje obowi?zek ich udzielenia. Takie niedopuszczalne dzia?anie strony spotyka si? z siln? reakcj? prawa.

W przypadku b??du wywo?anego podst?pem, osoba sk?adaj?ca b??dne o?wiadczenie woli, mo?e si? uwolni? od jego skutków prawnych nawet wtedy, gdy b??d nie by? istotny lub gdy nie dotyczy? tre?ci czynno?ci prawne (inaczej ni? w przypadku b??du nie wywo?anego podst?pem). Wymagane jest wszak?e udowodnienie zwi?zku mi?dzy podst?pnym dzia?aniem a z?o?eniem danego o?wiadczenia woli przez drug? stron?. Wada o?wiadczenia woli w postaci podst?pu nie powoduje niewa?no?ci czynno?ci prawnej. Natomiast podst?p jest podstaw? do uchylenia si? od skutków prawnych wadliwie z?o?onego o?wiadczenia woli. Osoba, która z?o?y?a o?wiadczenie woli pod wp?ywem podst?pu mo?e si? uchyli? od jego skutków prawnych poprzez z?o?enie kolejnego o?wiadczenia woli. Takie o?wiadczenie woli powinno zosta? z?o?one z formie pisemnej, zastrze?onej tylko dla celów dowodowych (ad probationem). O?wiadczenie takie sk?ada si? drugiej stronie czynno?ci prawnej, a w razie jej braku – osobie zainteresowanej skutkami czynno?ci prawnej.

Uprawnienie do uchylenia si? od skutków prawnych wadliwego o?wiadczenia woli wygasa z up?ywem rocznego terminu, liczonego od dnia wykrycia b??du wywo?anego podst?pem. Uchylenie si? od skutków prawnych wadliwego o?wiadczenia woli prowadzi do wyga?ni?cia wszystkich konsekwencji prawnych od chwili z?o?enia o?wiadczenia woli (tj. z moc? wsteczn?, ex tunc). Doda? nale?y, i? przepisy prawa cywilnego pozwalaj? powo?a? si? w pewnych sytuacjach nie tylko na podst?p strony, ale i na podst?p osoby trzeciej. Podst?p osoby trzeciej jest jednoznaczny z podst?pem strony, je?eli ta o podst?pie wiedzia?a i nie zawiadomi?a o nim drugiej strony albo je?eli czynno?? prawna by?a nieodp?atna.



Przeglądaj artykuły prawnicze