?ród?em umów nienazwanych jest wywodz?ca si? z przepisów prawa cywilnego swoboda kontraktowania (swoboda zawierania umów). W ?wietle tych przepisów strony zawieraj?ce umow? mog? u?o?y? stosunek prawny wed?ug swego uznania, byleby jego tre?? lub cel nie sprzeciwia?y si? w?a?ciwo?ci (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom wspó??ycia spo?ecznego. Umowa nienazwana to umowa nieuregulowana przepisami prawa. Jako przyk?ad mo?na wskaza? umowy: factoringu, consultingu, forfaitingu, merchandaisingu, timesharingu, sponsoringu itd. Przeciwie?stwem umowy nienazwanej jest umowa nazwana, któr? reguluj? przepisy prawne, w szczególno?ci, kodeks cywilny (np. umowy: sprzeda?y, darowizny, zlecenia, po?yczki, najmu, dostawy itp.). Umowy nienazwane podlegaj? jednak re?imowi prawnemu, który jest wyznaczony przez przepisy szczególne, ustanowione albo wy??cznie dla danych typów umów nienazwanych (albo dla danych typów umów nazwanych i nienazwanych).
W tym drugim przypadku zastosowanie maj? przepisy prawa zobowi?za?, które dotycz? niewykonania lub nienale?ytego wykonania zobowi?zania. Stosuje si? wtedy równie? przepisy ogólne prawa cywilnego (np. dotycz?ce przedawnienia roszcze?, biegu terminu, warunku itp.). Pierwszym etapem zastosowania norm prawnych w stosunku do danej, konkretnej umowy, jest w?a?ciwa kwalifikacja takiej umowy przez s?d. Kwalifikacja taka ma na celu zapobie?enie obej?ciu prawa przez strony, je?liby zawar?y one umow? nienazwan?, która nie podlega takiej kwalifikacji. Zgodnie z przepisami prawa cywilnego, umowa sprzeczna z ustaw? albo maj?ca na celu obej?cie ustawy, jest niewa?na. Niewa?na jest tak?e umowa sprzeczna z zasadami wspó??ycia spo?ecznego. Kolejny etap stosowania norm prawnych polega na ustaleniu przez organ stosuj?cy prawo, do jakiej grupy umów podobna jest konkretna umowa (cechy jakiej grupy umów posiada umowa nienazwana). Do zada? s?du nale?e? b?dzie stwierdzenie, czy dane zagadnienie prawne (które wynikn??o na tle wykonywania umowy) jest obj?te luk? prawn? czy te? nie. Jak ju? bowiem wcze?niej wspomniano mo?liwe jest, i? zastosowanie znajd? przepisy ogólne prawa cywilnego, przepisy prawa zobowi?za?, czy inne przepisy szczególne.
W razie stwierdzenia luki prawnej, s?d pos?uguje si? analogi? jest to tzw. wnioskowanie per analogiam. Oznacza to, i? s?d stosuje przepisy prawne na drodze analogii lub odwo?uje si? do zwyczaju, jaki stosowany jest w danych okoliczno?ciach. Zastosowanie zwyczaju jest mo?liwe dopiero wtedy, gdy brak jest przes?anek do stosowania analogii. Zastosowanie analogii ma zatem pierwsze?stwo przed zastosowaniem zwyczaju. Analogia polega na ustaleniu, ?e dana umowa nienazwana jest podobna do unormowanej w przepisach prawnych umowy nazwanej. Wtedy bowiem mo?liwe jest si?gni?cie doo przepisów prawnych reguluj?cych skutki prawne danej umowy nazwanej i zastosowanie ich w stosunku do nieuregulowanej kwestii dotycz?cej umowy nienazwanej. Dopiero w sytuacji, gdy niemo?liwe jest odwo?anie si? do obowi?zuj?cych przepisów, zastosowanie maj? panuj?ce zwyczaje i to tylko wtedy, gdy przepis prawny pozwala si?gn?? do zwyczajów.