Formy dokonania czynno?ci prawnych


Jako form? dokonania czynno?ci prawnej okre?lamy sposób, w jaki czynno?? ta zostaje wyra?ona na zewn?trz, dopuszczalny lub zastrze?ony jako obowi?zkowy sposób z?o?enia o?wiadczenia woli. Umow? mo?na zawrze? nie tylko w formie pisemnej, ale równie? w formie ustnej. Umow? w formie pisemnej mo?na natomiast zawrze? m.in. w postaci w?asnor?cznie podpisanego dokumentu lub aktu notarialnego. Zgodnie z kodeksem cywilnym, je?eli ustawa nie stanowi inaczej, dopuszczalne jest wyra?enie o?wiadczenia woli przy pomocy jakiegokolwiek znaku i to nie tylko znaku j?zykowego, je?eli ujawnia on wol? osoby sk?adaj?cej o?wiadczenie woli w sposób dostateczny. Wi?kszo?? czynno?ci prawnych, w szczególno?ci umów powszechnie zawieranych w drobnych bie??cych sprawach ?ycia codziennego np. w sklepie, kiosku, komunikacji miejskiej, itp. dochodzi do skutku przez ustne lub dorozumiane wyra?enie woli dokonania danej czynno?ci (np. wej?cie do tramwaju, w?o?enie towarów do koszyka w sklepie, pro?ba o dany towar). Przepisy nie zastrzegaj? jakiejkolwiek formy dla dokonania takich czynno?ci, oznacza to wi?c, ?e istnieje swoboda wyboru formy ich dokonania.

Istniej? jednak?e czynno?ci prawne, które ze wzgl?du na ró?ne czynniki, takie jak du?a warto?? ekonomiczna (np. sprzeda? nieruchomo?ci, oddanie przedsi?biorstwa w dzier?aw?, ustanowienie zastawu) czy waga spo?eczna (np. sporz?dzenie testamentu). Wymagaj? one odpowiedniego zabezpieczenia dowodowego stron. Cel ten realizuj? formy kwalifikowane dokonania czynno?ci prawnych. Wybór mi?dzy formami kwalifikowanymi nale?e? mo?e do samych stron, chyba ?e ustawa z góry okre?la dokonanie danej czynno?ci w okre?lonej formie (np. sprzeda? nieruchomo?ci powinna by? dokonana w formie aktu notarialnego). Rygor dotycz?cy formy dokonania czynno?ci prawnej co do zasady dotyczy ca?ej czynno?ci, w przypadku umów, mo?e jednak czasem obejmowa? o?wiadczenie woli tylko jednej ze stron. Przyk?adem takiego rozwi?zania jest umowa darowizny, w której wymóg formy aktu notarialnego zosta? przewidziany jedynie dla o?wiadczenia darczy?cy. Kodeks cywilny przewiduje nast?puj?ce formy dokonania czynno?ci prawnych: forma ustna, zwyk?a forma pisemna, formy pisemne kwalifikowane (forma pisemna z dat? pewn?, forma pisemna z po?wiadczeniem podpisu, akt notarialny) oraz forma elektroniczna.

Regulacje dotycz?ce formy czynno?ci prawnych okre?laj? tak?e, jakie skutki wywo?uje niedochowanie zastrze?onej prawem formy. Na tej podstawie mówi? mo?na o formie zastrze?onej pod rygorem niewa?no?ci (?ac. ad solemnitatem), formie zastrze?onej dla celów dowodowych (ad probationem) i formie zastrze?onej pod rygorem wywo?ania okre?lonych skutków prawnych (ad eventum). Niezachowanie formy czynno?ci prawnej zastrze?onej pod rygorem niewa?no?ci powoduje jej bezwzgl?dn? niewa?no??. Konsekwencj? niezachowania formy zastrze?onej dla celów dowodowych jest ograniczenie dowodowe podczas procesu polegaj?ce na niedopuszczalno?ci przeprowadzenia dowodu ze ?wiadków lub z przes?uchania stron co do faktu dokonania danej czynno?ci. Przepisów o formie pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych nie stosuje si? do czynno?ci prawnych mi?dzy przedsi?biorcami. Niezachowanie formy zastrze?onej pod rygorem wywo?ania okre?lonych skutków prawnych powoduje, ?e czynno?? prawna nie wywo?uje okre?lonych, zamierzonych przez strony i przewidzianych przez ustaw? skutków prawnych. Forma ta najcz??ciej zastrzegana jest w celu ochrony osób trzecich, które nie uczestnicz? w dokonywaniu danej czynno?ci prawnej.



Przeglądaj artykuły prawnicze