Poj?cie i zakres prawa prywatnego mi?dzynarodowego


Zakres prawa mi?dzynarodowego wyznaczaj? przede wszystkim przepisy o prawie prywatnym mi?dzynarodowym. Prawo prywatne mi?dzynarodowe jest w?a?ciwe dla mi?dzynarodowych stosunków osobistych i maj?tkowych, które obejmuj? prawo cywilne, rodzinne i opieku?cze oraz prawo pracy. Mi?dzynarodowe prawo prywatne dotyczy zatem stosunków cywilnoprawnych w jak najszerszym znaczeniu (obejmuj?cych te? prawo pracy). Wskazane stosunki prawne, wyst?puj?ce pomi?dzy osobami prawnymi i fizycznymi, wi??? si? z obszarami prawnymi dwóch lub wi?kszej liczby pa?stw. W takich stosunkach prawnych, gdzie wyst?puje tzw. element obcy (zagraniczny, mi?dzynarodowy) nierzadko pojawiaj? si? w?tpliwo?ci, które dotycz? wyboru prawa w?a?ciwego pa?stwa dla danego stosunku prawnego. Dlatego te? przedmiotem prawa prywatnego mi?dzynarodowego jest rozstrzyganie takich problemów. Prawo prywatne mi?dzynarodowe wskazuje zatem, jakie prawo jest w?a?ciwe dla stosunków mi?dzynarodowych (stosunków prawnych z elementem obcym, zagranicznym) z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opieku?czego oraz prawa pracy.

Istnieje wiele mo?liwo?ci, w których stosunek prawny jest stosunkiem z elementem obcym. Stosunek mi?dzynarodowy mo?e wynika? z obcego obywatelstwa, zamieszkania albo siedziby strony danego stosunku, miejsca zawarcia umowy, miejsca po?o?enia rzeczy, miejsca wykonania zobowi?zania itp. Normy prawa prywatnego mi?dzynarodowego, które wskazuj? prawo w?a?ciwe dla stosunków prawnych z elementem obcym, s? normami prawnymi o szczególnym charakterze. Nazywaj? si? one normami kolizyjnymi. Normy kolizyjne nie reguluj? za? danego stosunku prawnego w sposób bezpo?redni, a tylko wskazuj?, jakie prawo w odniesieniu do takiego stosunku nale?y wybra? i zastosowa?. Nie wszystkie normy kolizyjne wyst?puj? w przepisach prawa prywatnego mi?dzynarodowego. Zawarto tam normy kolizyjne o charakterze ogólnym. W innych ustawach wyst?puje za? szereg norm kolizyjnych o charakterze szczególnym. Doda? tak?e nale?y, i? normy kolizyjne, które s? uregulowane przez umowy mi?dzynarodowe maj? pierwsze?stwo przed krajowymi normami kolizyjnymi. Oznacza to, i? w sytuacji, gdy umowa mi?dzynarodowa, której Polska jest stron?, reguluje kwestie dotycz?ce kolizji porz?dków prawnych, nie maj? zastosowania krajowe przepisy prawa prywatnego mi?dzynarodowego (s? one wy??czone postanowieniami umowy mi?dzynarodowej).

Prawo prywatne mi?dzynarodowe dzia?a zgodnie z zasad?, i? systemy prawne pa?stw s? sobie równe. Prawo obce, które wskazane zosta?o prze normy kolizyjne ma takie samo zastosowanie, jak prawo pa?stwa ojczystego. Mo?na tak?e wskaza? pewne odst?pstwa od tej zasady, a mianowicie klauzul? porz?dku publicznego. Zgodnie z t? klauzul? nie mo?na zastosowa? prawa obcego pa?stwa w przypadku, gdy jego stosowanie mia?oby skutki sprzeczne z podstawowymi zasadami porz?dku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej. Oznacza to, i? w pewnych wypadkach nie dojdzie do zastosowania prawa pa?stwa obcego, a to z powodu jego niezgodno?ci z podstawowymi, fundamentalnymi zasadami porz?dku publicznego w pa?stwie polskim. W takiej sytuacji dojdzie do zastosowania prawa w?asnego (ale dopiero po uprzednim zbadaniu, czy normy wy??czonej nie da si? zast?pi? innymi normami prawa obcego). Klauzula porz?dku publicznego ma charakter generalny, ewoluuje w czasie i jest zró?nicowana w zale?no?ci od danego pa?stwa i jego porz?dku prawnego.

Zastosowanie prawa obcego, na mocy norm prawa prywatnego mi?dzynarodowego, nie prowadzi do jego inkorporacji do w?asnego porz?dku prawnego. Prawo w?a?ciwego pa?stwa, ustalone na podstawie norm kolizyjnych prawa prywatnego mi?dzynarodowego, ma zastosowanie niezale?nie od faktu, czy strony powo?a?y si? na takie prawo. Wyboru prawa w?a?ciwego dla danego stosunku dokonuje si? bowiem z urz?du. Zastosowanie prawa obcego pa?stwa nast?puje niezale?nie od stosunku wzajemno?ci. Oznacza to, i? nie ma znaczenia fakt, czy normy kolizyjne pa?stwa obcego w danej sytuacji odsy?aj? do norm pa?stwa w?asnego.



Przeglądaj artykuły prawnicze