Wspó?istnienie i wzajemne relacje ustawodawstwa krajowego i unijnego


W ramach unijnych regulacji prawnych wyró?nia si? tak zwane prawo pierwotne, na które sk?adaj? si? traktaty za?o?ycielskie, traktaty modyfikuj?ce i traktaty akcesyjne oraz prawo wtórne, które stanowi? ró?nego rodzaju akty stanowione przez organy Unii czyli rozporz?dzenia, dyrektywy, decyzje, opinie, zalecenia. Natomiast, w hierarchii ?róde? prawa, pomi?dzy prawem pierwotnym, a wtórnym nale?y umie?ci? jeszcze umowy mi?dzynarodowe zawierane przez Uni? Europejsk?. Prawo pierwszego filaru jest wa?niejsze ni? akty prawa krajowego. Natomiast prawo drugiego i trzeciego filaru, które tworz? akty prawa mi?dzynarodowego, wymaga ratyfikacji, implementacji b?d? dokonania innego aktu w??czenia do krajowego porz?dku prawnego. Od 1 maja 2004r. Polska sta?a si? cz?onkiem Unii Europejskiej. Od momentu przyst?pienia do Unii, na obszarze Polski obowi?zuj? zatem akty prawne tworzone przez t? organizacj?. Pozycja prawa unijnego kszta?towana jest w oparciu o trzy podstawowe zasady. Pierwsza z nich stanowi, i? prawo wspólnotowe jest bezpo?rednio skuteczne w krajowych porz?dkach prawnych.

Oznacza to zatem, i? zarówno prawo pierwotne, jak i wtórne – w szczególno?ci rozporz?dzenia, poprzez sam fakt ustanowienia s? skuteczne, a zatem obowi?zuj? w pa?stwach cz?onkowskich Unii. Nie jest potrzebne jakiekolwiek przekszta?canie tego prawa w akty prawa wewn?trznego, czy te? jakiekolwiek potwierdzanie tego prawa. Drug? zasad? jest zasada pierwsze?stwa prawa unijnego przed prawem krajowym. W przypadku kolizji, czyli sprzeczno?ci na gruncie stosowania przepisów, pomi?dzy prawem Unii a prawem polskim, to pierwsze?stwo zastosowania znajd? przepisy unijne. Trzecia zasada mówi o jednolito?ci prawa wspólnotowego. Z zasady tej wynika konieczno?? jednakowej interpretacji (wyk?adni) prawa unijnego we wszystkich pa?stwach cz?onkowskich. Jest to zreszt? zadanie postawione przed Europejskim Trybuna?em Sprawiedliwo?ci, który jest uprawniony do dokonywania wyk?adni prawa unijnego. Orzecznictwo Europejskiego Trybuna?u jest wr?cz traktowane jako ?ród?o pierwotnego prawa wspólnotowego.

Z faktu bycia cz?onkiem Unii Europejskiej wynika m.in. podporz?dkowanie si? powy?szym zasadom reguluj?cym wzajemne relacje prawa wspólnotowego i krajowego. Podporz?dkowanie si? tym zasadom znalaz?o tak?e wyraz w ustawie zasadniczej - polskiej Konstytucji. Przede wszystkim Konstytucja stanowi, i? Polska mo?e, na podstawie umowy mi?dzynarodowej, przekaza? organizacji mi?dzynarodowej lub organowi mi?dzynarodowemu kompetencje organów w?adzy pa?stwowej w niektórych sprawach. Taka umowa mi?dzynarodowa mo?e zosta? ratyfikowana dopiero za uprzedni? (wcze?niejsz?) zgod? udzielon? przez Parlament. Ustawa wyra?aj?ca zgod? na ratyfikacj? takiej umowy jest uchwalana przez Sejm wi?kszo?ci? 2/3 g?osów, w obecno?ci co najmniej po?owy ustawowej liczby pos?ów, oraz przez Senat, wi?kszo?ci? 2/3 g?osów, w obecno?ci co najmniej po?owy ustawowej liczby senatorów. Wyra?enie zgody na ratyfikacj? takiej umowy mo?e by? tak?e uchwalone w referendum ogólnokrajowym, natomiast uchwa?? w sprawie wyboru trybu wyra?enia zgody na ratyfikacj? podejmuje Sejm bezwzgl?dn? wi?kszo?ci? g?osów, w obecno?ci co najmniej po?owy ustawowej liczby pos?ów.

W odniesieniu do wspólnotowego prawa pierwotnego, ustanowionego w formie umów mi?dzynarodowych (czyli traktatów za?o?ycielskich), Konstytucja stanowi, i? umowy te tworz? cz??? krajowego porz?dku prawnego, podlegaj?c bezpo?redniemu stosowaniu i maj?c pierwsze?stwo przed ustawami. Natomiast w odniesieniu do wspólnotowego prawa wtórnego, ustawa zasadnicza stanowi, i? - je?eli tak wynika z ratyfikowanej przez Polsk? umowy konstytuuj?cej organizacj? mi?dzynarodow? - prawo przez ni? stanowione jest stosowane bezpo?rednio, maj?c pierwsze?stwo w przypadku kolizji z ustawami krajowymi. Wspólnotowe prawo wtórne jest stosowane bezpo?rednio, maj?c pierwsze?stwo w stosowaniu nawet w razie kolizji z ustawami.



Przeglądaj artykuły prawnicze