Wydziedziczenie a testament negatywny


W polskim porz?dku prawnym uregulowana zosta?a mo?liwo?? pozbawienia spadkobierc? spadku, a to albo poprzez wy??czenie go od dziedziczenia spadkowego (w drodze tzw. testamentu negatywnego), albo na skutek wydziedziczenia. Testament jest przeznaczony do zamieszczania dyspozycji maj?tkowych (w tym równie? do innych dyspozycji o charakterze niemaj?tkowych – maja charakter wi???cy je?eli przybior? posta? polecenia). Najwa?niejszym jednak rozrz?dzeniem jest ustanowienie spadkobiercy. W pewnych jednak przypadkach pomini?cie osoby najbli?szej w testamencie mo?e zosta? uznane przez spadkodawc? za uzasadnione i konieczne. Dalej id?ce skutki wywo?uje instytucja wydziedziczenia w porównaniu do instytucji tzw. testamentu negatywnego. Testament negatywny nie wymaga uzasadnienia. Z uwagi na zasad? swobody testowania, spadkodawca ma zatem mo?liwo?? takiego rozrz?dzenia bez konieczno?ci wskazywania przyczyny. W tre?ci testamentu negatywnego, testator mo?e ograniczy? kr?g osób najbli?szych, które b?d? powo?ane do dziedziczenia. Osoba w nim pomini?ta traktowana b?dzie tak jakby nie do?y?a spadku. Zgodnie z pogl?dami nauki i doktryny, do skutków testamentu negatywnego wskaza? mo?na prawid?owo?? polegaj?c? na tym, ?e nast?powa? b?dzie dziedziczenie ustawowe pomini?ciem wy??czonego. Niemniej jednak, w odró?nieniu od instytucji wydziedziczenia, osoba pomini?ta w testamencie negatywnym nie utraci prawa do zachowku (czyli roszczenia o zachowek – roszczenia pieni??nego, które osoba uprawniona kieruje do osób obci??onych tym obowi?zkiem, tj. do spadkobierców i osób obdarowanych za ?ycia spadkodawcy). Osobami uprawnionymi do zachowku mog? by?: ma??onek i zst?pni oraz rodzice o ile dziedziczyliby z ustawy (w przypadku braku zst?pnych zdolnych do dziedziczenia). Nale?y zwróci? uwag?, ?e prawa do zachowku nie ma rodze?stwo oraz dziadkowie.

Wydziedziczenie natomiast umo?liwia pozbawienie zarówno zdolno?ci dziedziczenia po okre?lonym spadkodawcy, a tak?e prawa do zachowku uprawnionych z mocy ustawy (zachowkiem jest okre?lona suma pieni??na przys?uguj?ca z mocy ustawy osobom najbli?szym spadkodawcy, maj?ca na celu zabezpieczenie interesów osób nie wymienionych w testamencie). Rozporz?dzenie o wydziedziczeniu sporz?dzone przez spadkodawc? zamieszcza si? w wa?nie z?o?onym testamencie. Ponadto, powinno ono wskazywa? rzeczywist? przyczyn? wydziedziczenia, któr? mo?e by? m.in. uporczywo?? niedope?nienia obowi?zków rodzinnych wzgl?dem spadkodawcy (np. nieudzielanie opieki), czy te? dopuszczenia si? wzgl?dem spadkodawcy lub jednej z najbli?szych osób przest?pstwa umy?lnego przeciwko zdrowiu, ?yciu a nawet ra??cej obrazy czci. Zarówno wola wydziedziczenia jak i przyczyna wydziedziczenia powinny wynika? z samej tre?ci testamentu. W my?l natomiast obowi?zuj?cych przepisów, wydziedziczenie mo?e nast?pi? wtedy, gdy uprawniony do zachowku po pierwsze, wbrew woli spadkodawcy post?puje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami wspó??ycia spo?ecznego, po drugie, wtedy, gdy dopu?ci? si? wzgl?dem spadkodawcy albo jednej z najbli?szych mu osób umy?lnego przest?pstwa przeciwko ?yciu, zdrowiu lub wolno?ci albo ra??cej obrazy czci po trzecie tak?e tedy, gdy uporczywie nie dope?nia wzgl?dem spadkodawcy obowi?zków rodzinnych. Jednocze?nie, nie ulega w?tpliwo?ci, ?e przyczyna wydziedziczenia uprawnionego do zachowku powinna wynika? z tre?ci testamentu. Niedopuszczalne jest ponadto zastosowanie instytucji wydziedziczenia wtedy, gdy spadkodawca przebaczy? uprawnionemu do zachowku Jednocze?nie, wydziedziczenie pozwala spadkodawcy pozbawi? prawa do zachowku osób uprawnionych z mocy ustawy, pozbawia równie? prawa powo?ania do spadku.



Przeglądaj artykuły prawnicze