Co grozi za plagiatowanie tekstów z Internetu?


Cho? prawo autorskie nie wyodr?bnia poj?cia „plagiatu”, jest ono powszechnie stosowane w obrocie gospodarczym i prawnym. Rozumie si? przez to akt przyw?aszczenia sobie czyjej? pracy twórczej (utworu). Takimi utworami w rozumieniu prawa autorskiego s? mi?dzy innymi teksty literackie, reporterskie, dziennikarskie i inne – umieszczane w Internecie. Sam fakt ich publikacji i przez to udost?pnienia szerokiemu gronu odbiorców nie wy??cza w ?adnym razie praw do nich przys?uguj?cych autorom i innym osobom uprawnionym. Wy??cznie szereg utworów „specjalnych”, wymienionych w ustawie, nie jest przedmiotem ochrony prawnoautorskiej. Do tej grupy nale?? akty prawne i ich projekty urz?dowe, inne dokumenty urz?dowe, publikowane opisy patentowe, ale tak?e proste informacje prasowe.

Prawo autorskie wyró?nia utwory inspirowane, utwory zale?ne oraz cytat. Sama inspiracja czyim? utworem nie prowadzi jeszcze do plagiatu, ale je?li jest ona wyra?na, konieczne jest wskazanie jej ?ród?a. Takie utwory przyjmuj? najcz??ciej posta? parodii czy pastiszu, a tak?e dzie?a krytycznego. Utwór zale?ny natomiast, to opracowanie cudzego utworu, które jednocze?nie jest dzia?alno?ci? twórcz?, a zatem sama jest uwa?ana za odr?bny utwór. Nabycie praw do takiego utworu (nazywanego przez zale?nym) jest uzale?nione od zgody autora utworu pierwotnego. Najcz??ciej s? to t?umaczenia, scenariusze, improwizacje.

Cytat to fragment rozpowszechnionego ju? wcze?niej utworu czy nawet drobny utwór przytoczony w ca?o?ci. Jego u?ycie powinno by? podyktowane wyja?nianiem, analiz? krytyczn? albo nauczaniem. Cytat powinien by? zatem ?rodkiem do osi?gni?cia pewnej warto?ci wtórnej, u?ycia go w innym utworze, wraz z podaniem ?ród?a oraz imienia i nazwiska twórcy. Nie b?dzie takim u?yciem zestawienie cytatów w jednym miejscu, poniewa? zasadniczo brak tutaj cechy twórczo?ci. Korzystanie z cytatów na zamkni?tych blogach, na kontach portali spo?eczno?ciowych czy w inny, prywatny sposób, mo?e by? postrzegane jako dozwolony u?ytek osobisty. Przys?uguje on tylko wobec osób, z którymi u?ytkownik pozostaje w zwi?zku osobistym. Mo?liwe jest tak?e skorzystanie z dozwolonego u?ytku publicznego. Tym samym mo?liwa jest publikacja w Internecie ju? rozpowszechnionych sprawozda? o aktualnych wydarzeniach, krótkich wyci?gów z artyku?ów na tematy spo?eczne, przegl?dy takich publikacji, mowy publiczne czy streszczenia utworów. Mo?liwe jest te? zamieszczanie ca?ych aktualnych artyku?ów o tematyce politycznej, gospodarczej oraz religijnej (o ile nie zosta?o przy nich wy??czone takie prawo), a tak?e fotografii reporterskich, ale w tym wypadku konieczne jest wyp?acenie ich twórcom odpowiedniego wynagrodzenia.

U?ytkownicy Internetu cz?sto b??dnie uwa?aj?, ?e teksty publikowane w ramach licencji Creative Commons, mi?dzy innymi na Wikipedii, nie s? przedmiotem praw autorskich, w zwi?zku z czym mo?na z nich bez ?adnych zobowi?za? korzysta? i kopiowa? je w dowolny sposób. Otó?, jak sama nazwa wskazuje, Creative Commons jest licencj?, a wi?c pewnym upowa?nieniem do korzystania z utworu. Jego zakres jest najcz??ciej podany przy danym utworze i najcz??ciej zobowi?zuje co najmniej do podania ?ród?a i nazwiska autora. Niektóre wersje tych popularnych licencji przewiduj? obowi?zek zap?aty wynagrodzenia przy wykorzystaniu komercyjnym.

W ostatnim czasie szczególnie g?o?ne s? akcje du?ych wydawnictw, przede wszystkim prasowych, które walcz? z masowym przekopiowywaniem ich tekstów lub ich cz??ci. S?u?y to tworzeniu odr?bnych portali – agregatów tre?ci. Bywa wykorzystywane tak?e dla pozycjonowania stron internetowych (czynno?ci zmierzaj?ce do uplasowania danej strony internetowej jak najwy?ej w wynikach wyszukiwania wyszukiwarek internetowych). Nie dosz?o jeszcze do ugruntowania linii orzeczniczej w tym zakresie, ale wydaje si?, ?e takie dzia?ania s? sprzeczne z polskim prawem autorskim. Zaznaczy? trzeba, ?e plagiat – niezale?nie od formy jego pope?nienia, a wi?c tak?e przez Internet – jest przest?pstwem, za które grozi grzywna, kara ograniczenia lub pozbawienia wolno?ci do trzech lat. Tej samej karze podlegaj? ci, którzy jedynie rozpowszechniaj? cudze utwory bez podania nazwiska autora.



Przeglądaj artykuły prawnicze