Regulacje dotycz?ce nabycia prawa do urlopu macierzy?skiego maj? na celu zapewnienie opieki nad nowo narodzonym dzieckiem i umo?liwienie powrotu do zdrowia po porodzie. W obszarze prawa europejskiego, ratyfikowane przez Polsk? akty prawa mi?dzynarodowego gwarantuj? szczególn? ochron? kobietom z tytu?u macierzy?stwa. Prawo do urlopu macierzy?skiego okre?lane jest jako uprawnienie pracownicze, które przys?uguje w czasie pozostawania w stosunku pracy. Przepisy prawa pracy wskazuj? tak?e przypadki, w których nie nabywa si? prawa do urlopu macierzy?skiego, s? nimi: urodzenie dziecka w trakcie urlopu bezp?atnego lub w okresie urlopu wychowawczego.
Czynnikiem, który brany jest pod uwag? podczas ustalania wymiaru urlopu macierzy?skiego, jest ilo?? urodzonych dzieci przy jednym porodzie. Minimalna d?ugo?? urlopu macierzy?skiego wynosi 20 tygodni, a maksymalna 37 tygodni. Urlop macierzy?ski w wymiarze 31 tygodni przys?uguje natomiast w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie. Zgodnie z regulacjami prawa pracy dopuszczalne jest wykorzystanie przed porodem co najmniej 2 tygodni urlopu macierzy?skiego, a dalszej jego cz??ci po porodzie. Wymiar urlopu macierzy?skiego mo?e zosta? podzielony pomi?dzy rodziców. Kobiecie zapewniono prawo rezygnacji z dalszej cz??ci urlopu macierzy?skiego po wykorzystaniu co najmniej 14 dni urlopu macierzy?skiego po porodzie. Na wniosek tzw. pracownika ojca udziela si? dalszej cz??ci urlopu macierzy?skiego. Warunki, które musz? zosta? spe?nione s? nast?puj?ce: zg?oszenie przez pracownic? w terminie 7 dni przed przyst?pieniem do pracy wniosku o rezygnacj? z dalszej cz??ci urlopu macierzy?skiego oraz wyst?pienie z pisemnym wnioskiem do pracodawcy o udzielenie urlopu macierzy?skiego przez pracownika ojca wychowuj?cego dziecko. Mo?na dokona? podzia?u urlopu macierzy?skiego pomi?dzy ojca i matk? dziecka, po wykorzystaniu przez ni? 8 tygodni urlopu macierzy?skiego po porodzie. Kryterium, które brane jest pod uwag? w tym przypadku, to stan zdrowia matki dziecka wymagaj?cy opieki szpitalnej i jednocze?nie wykluczaj?cy mo?liwo?? sprawowania opieki nad dzieckiem. Pracownik - ojciec wychowuj?cy dziecko ma prawo do wykorzystania urlopu macierzy?skiego w okresie leczenia szpitalnego matki dziecka. Dla matki dziecka urlop macierzy?ski ulega przerwaniu.
Dopuszczalna jest równie? mo?liwo?? skrócenia wymiaru urlopu macierzy?skiego w wyniku takich zdarze? jak urodzenie martwego dziecka czy te? ?mier? dziecka w okresie pierwszych 8 tygodni ?ycia. D?ugo?? urlopu macierzy?skiego w wyniku zaistnia?ych okoliczno?ci ulega skróceniu do 8 tygodni po porodzie. W przypadku przekroczenia tego terminu, a mianowicie ?mierci dziecka po up?ywie 8 tygodnie od jego urodzenia, d?ugo?? urlopu macierzy?skiego wynosi 7 dni od dnia zgonu dziecka. Odmiennie uregulowana zosta?a d?ugo?? urlopu macierzy?skiego dla matki dziecka rezygnuj?cej z jego wychowywania. Urlop macierzy?ski nie mo?e trwa? w tym przypadku krócej ni? 8 tygodni po porodzie, niemniej jednak matce dziecka oddaj?cej dziecko do adopcji, nie przys?uguje dalsza cz??? urlopu macierzy?skiego po dniu oddania dziecka do w?a?ciwego o?rodka. Obowi?zkiem pracodawcy jest udzielenie urlopu macierzy?skiego pracownicy na podstawie za?wiadczenia lekarskiego o przewidywanej dacie porodu lub, w przypadku porodu w szpitalu, za?wiadczenia o dacie odbycia porodu.