Zdolno?? do czynno?ci prawnych


Zdolno?? do czynno?ci prawnych to zdolno?? do sk?adania o?wiadcze? woli, zmierzaj?cych do zawi?zania, zmiany lub rozwi?zania stosunku prawnego, do nabywania praw i zaci?gania zobowi?za?, a wi?c do samodzielnego kszta?towania swojej sytuacji prawnej. Zdolno?? do czynno?ci prawnych podlega stopniowaniu. Oznacza to, ?e mo?na mie? pe?n? lub ograniczon? zdolno?? do czynno?ci prawnych lub w ogóle by? jej pozbawionym. Pe?n? zdolno?? do czynno?ci prawnych posiadaj? osoby pe?noletnie, a wi?c takie, które uko?czy?y osiemna?cie lat oraz osoby ma?oletnie (czyli takie, które uko?czy?y lat trzyna?cie a nie uko?czy?y osiemnastu), je?eli zawar?y ma??e?stwo, przy czym nie trac? tej zdolno?ci w razie uniewa?nienia ma??e?stwa. Pe?n? zdolno?? posiadaj? ponadto wszystkie osoby prawne. Ograniczon? zdolno?? do czynno?ci prawnych maj? ma?oletni, którzy uko?czyli trzyna?cie lat oraz osoby cz??ciowo ubezw?asnowolnione, przy czym ubezw?asnowolni? cz??ciowo mo?e tylko s?d z powodów wskazanych w ustawie (choroba psychiczna, niedorozwój umys?owy albo inne zaburzenia psychiczne, pija?stwo, narkomania) i dotyczy to jedynie osób pe?noletnich. Dla cz??ciowo ubezw?asnowolnionych ustanawia si? kuratora.

Zdolno?ci do czynno?ci prawnych nie maj? natomiast osoby, które nie uko?czy?y trzynastu lat oraz osoby ca?kowicie ubezw?asnowolnione. Ubezw?asnowolnione ca?kowicie mog? zosta? osoby, które uko?czy?y trzyna?cie lat, je?eli nie s? w stanie pokierowa? swoim post?powaniem z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umys?owego albo innych zaburze? psychicznych, w szczególno?ci pija?stwa lub narkomanii. Dla ca?kowicie ubezw?asnowolnionych ustanawia si? opiekuna, chyba ?e pozostaj? pod w?adz? rodzicielsk?. Zgodnie z obowi?zuj?cymi regulacjami, czynno?? prawna dokonana przez osob? nieposiadaj?c? zdolno?ci do czynno?ci prawnych jest niewa?na, czyli nie wywo?uje skutków prawnych. Nast?pstwa braku lub ograniczenia zdolno?ci do czynno?ci prawnych s? daleko id?ce. Niemniej jednak, nie dotyczy to umów zawieranych w drobnych bie??cych sprawach ?ycia codziennego (np. kupno chleba, poruszanie si? za pomoc? ?rodków komunikacji miejskiej), chyba ?e ta czynno?? poci?ga za sob? ra??ce pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynno?ci prawnych. W takiej sytuacji mo?liwe b?dzie ubieganie si? o zwrot ?wiadczenia (np. oddanie pieni?dzy za zwrotem zakupionego towaru). W drodze wyj?tku, nie jest równie? wymagana zgoda przedstawiciela ustawowego dla wa?no?ci czynno?ci prawnych, przez które osoba o ograniczonej zdolno?ci do czynno?ci prawnych rozporz?dza swoim zarobkiem. Nale?y jednak mie? na uwadze, ?e w takim przypadku s?d opieku?czy z wa?nych powodów mo?e inaczej postanowi?.



Przeglądaj artykuły prawnicze