Fundusz alimentacyjny stanowi system wspierania osób uprawnionych do alimentów ?rodkami finansowymi z bud?etu pa?stwa. Przyznawanie i wyp?ata ?wiadcze? z funduszu oraz podejmowanie dzia?a? wobec d?u?ników alimentacyjnych nale?y do zada? zleconych gminom z zakresu administracji rz?dowej. Oznacza to, ?e finansowane s? one w formie dotacji celowej z bud?etu pa?stwa, ale wszelkie dzia?ania podejmuj? w?a?ciwe organy gminy. Sprawozdania z realizacji swoich zada? w tym zakresie, gminy sk?adaj? za po?rednictwem wojewody ministrowi w?a?ciwemu do spraw zabezpieczenia spo?ecznego. Powinny one zawiera? takie informacje, jak okre?lenie wydatków na ?wiadczenia poniesione ze ?rodków bud?etu pa?stwa, liczba wyp?aconych ?wiadcze?, liczba osób korzystaj?cych oraz d?u?ników alimentacyjnych. Organy powinny wskaza? ponadto ile jest aktualnie prowadzonych post?powa? w sprawach ?wiadcze? oraz przedstawi? koszty ich obs?ugi.
Obowi?zek alimentacyjny to ci???cy na krewnych w linii prostej oraz rodze?stwie obowi?zek dostarczania ?rodków utrzymania, a w miar? potrzeby tak?e ?rodków wychowania. Te osoby zatem s? zobowi?zane w pierwszej kolejno?ci do pokrycia potrzeb osoby uprawnionej. Je?li nie poczuwaj? si? one do tego, a ponadto obowi?zek ten ustali na ??danie uprawnionego s?d, osoba uprawniona ma prawo zwróci? si? o egzekucj? komornicz? przys?uguj?cych jej ?wiadcze?. Dopiero, gdy taka egzekucja oka?e si? niemo?liwa, mo?na stara? si? o przyznanie ?wiadcze? z funduszu alimentacyjnego. ?wiadczenia z funduszu alimentacyjnego przys?uguj? osobom, które zamieszkuj? na terytorium Polski w tzw. okresie ?wiadczeniowym. Okres taki ustalany jest w systemie rocznym - od dnia 1 pa?dziernika do dnia 30 wrze?nia nast?pnego roku kalendarzowego. Cudzoziemcy mog? korzysta? z funduszu, je?li wynika to z przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia spo?ecznego, umów mi?dzynarodowych, a tak?e je?li przebywaj? oni na terytorium Polski na podstawie zezwolenia na osiedlenie si?, zezwolenia na pobyt rezydenta d?ugoterminowego Wspólnot Europejskich lub w zwi?zku z uzyskanym tytu?em uchod?cy.
Uprawnionym do pobierania ?wiadcze? z funduszu jest osoba uprawniona do alimentów na podstawie tytu?u wykonawczego pochodz?cego lub zatwierdzonego przez s?d, je?li egzekucja tych?e alimentów okaza?a si? bezskuteczna. Wysoko?? ?wiadcze? z funduszu alimentacyjnego przys?uguje w wysoko?ci alimentów ustalonych przez s?d , jednak?e w kwocie nie wy?szej ni? 500 z?otych miesi?cznie. Co wa?ne, zgodnie z przepisami ?wiadczenie, które zosta?y przez osob? pobrane nienale?nie podlegaj? zwrotowi. Chodzi tutaj w szczególno?ci o ?wiadczenia wyp?acone pomimo zaistnienia okoliczno?ci powoduj?cych ustanie albo wstrzymanie uprawnienia alimentacyjnego, przyznane lub wyp?acone w przypadku ?wiadomego wprowadzenia w b??d przez osob? pobieraj?c? te ?wiadczenia, wyp?acone bez podstawy prawnej lub z ra??cym naruszeniem prawa, a tak?e wyp?acone, w przypadku gdy osoba uprawniona w okresie ich pobierania otrzyma?a alimenty od osoby zobowi?zanej do ich uiszczania.